اثرات تنش خشکی و ریزگرد بر عملکرد و برخی خصوصیات فیزیولوژیک در گیاه سویا (Glysin Max L.)

خشک سالی های اخیر علاوه بر ایجاد تنش خشکی موجب بروز پدیده ریزگرد بویژه در غرب کشور شده است. تاثیر تنش خشکی و ریزگرد بر خصوصیات فیزیولوژیک گیاه سویا (glysin max l.) رقم کوثر در آزمایشی بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت کرت های خرد شده با 4 تکرار در کشت تابستانه طی دو سال مورد بررسی قرار گرفت. تنش خشکی از طریق آبیاری پس از 60 (آبیاری مطلوب)، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس الف به عنوان عامل اصلی و پاشش ریزگرد در سه سطح عدم کاربرد (شاهد) و کاربرد 50 و 100 میلی گرم در متر مکعب هوا به صورت شبیه سازی در کرت های فرعی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی شدید موجب کاهش معنی دار میزان کلروفیل های a وb ، کاتالااز اندام هوائی و ریشه، میزان نور کف سایه انداز، محتوی نسبی آب برگ پرچم، ارتفاع بوته، اجزای عملکرد دانه و عملکرد دانه (از 2653 به 1167 کیلوگرم در هکتار) نسبت به تیمار شاهد شد، ولی تنش خشکی شدید قندهای محلول، پرولین، پراکسیداز اندام هوائی و ریشه و درجه حرارت برگ (از 18.4 به 27.6 درجه سانتی گراد) را به طور معنی داری افزایش داد. اگرچه اثر ریزگرد بر هیچ یک از صفات معنی دار نشد، لیکن با افزایش غلظت ریزگرد بطور خطی از عملکرد دانه کاسته و بر محتوی پرولین افزوده شد. در مجموع چنین استنباط شد که تنش خشکی تولید سویا را کاهش معنی داری داد، لیکن نشست کم ریزگرد روی برگ های سویا به دلیل مومی بودن برگ ها آسیب جدی به سیستم فتوسنتزی گیاه و در نهایت تولید دانه وارد ننمود.

Effect of drought stress and aerosols on yield and some physiological traits of soybean (Glysin max L.)

Recent droughts, in addition to creating drought stress, have caused the phenomenon of aerosols, especially in the west of the country. The effect of drought stress and aerosols on the physiological characteristics of soybean (Glysin max L.) Kosar cultivar was investigated in an experiment based on a randomized complete block design as split plots with 4 replications in summer cultivation for two years. Drought stress through irrigation after 60 (optimal irrigation), 90 and 120 mm evaporation from Class A evaporation pan as the main factor and spraying of aerosols in three levels of nonapplication (control) and application of 50 and 100 mg in cubic meters of air were placed in subplots as simulations. The results showed that severe drought stress significantly reduced the amount of chlorophylls a and b, catalase of shoots and roots. The amount of light of the canopy floor and the relative water content of the flag leaf (from 89 to 70%), plant height, yield components and grain yield (from 2653 to 1167 kg per hectare) compared to the control treatment, but soluble sugars, proline content, shoot and root peroxidase and leaf temperature (from 18.4 to 27.6 °C) increased significantly. Although the effect of aerosols on any of the traits was not significant, but with increasing the concentration of aerosols, grain yield decreased linearly and proline content increased linearly. Overall, it was found that drought stress significantly reduced soybean production, but low aerosols settling on soybean leaves did not cause serious damage to the plant photosynthetic system and ultimately seed production due to leaves waxy nature.