تاثیر تنش شوری بر ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رویشی دو گونه صنوبر و هیبریدهای آن‌ها

یکی از مهمترین مشکلات مناطق خشک و نیمه خشک شوری آب و خاک است. صنوبر از گونه‌های بومی ایران است که در مناطق مختلف آب و هوایی گسترش دارند. در برنامه‌های دورگ گیری بین‌گونه‌ای، انتقال صفت مقاومت به تنش شوری پده و نیز انتقال صفت فرم کیفی خوب تنه و رشد زیاد صنوبر کبوده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بدین منظور در این پژوهش، ارزیابی میزان مقاومت به تنش شوری و رشد چهار کلن صنوبر (populus alba 58.57 ,populus alba 44.9 ,populus euphratica و هیبرید p. euphratica × p. alba 44.9) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار و به مدت 3 سال در ایستگاه تحقیقات شوری رودشت اجرا گردید. بدین منظور از درختان پده، کبوده و هیبرید پده در کبوده قلمه گرفته و کاشته شد. ویژگی های فیزیولوژیک برگ شامل پرولین، قند، کلروفیل a و b، کارتنوئید، پروتئین کل، مقدار پراکسیداز و درصد رطوبت نسبی اندازه‌گیری شد. نتایج ویژگی های فیزیولوژیکی برگ نشان داد که کلن‌های صنوبر ازنظر صفات پرولین، پراکسیداز، پروتئین کل و درصد رطوبت نسبی دارای اختلاف معنی‌داری بودند در حالیکه صفات کارتنوئید، کلروفیل a و b، کلروفیل کل و نسبت کلروفیل a/b اختلاف معنی‌داری را از نظر آماری نشان ندادند. با این وجود بیشترین مقدار کلروفیل a، b و کلروفیل کل در برگ مربوط به کلن هیبرید و به ترتیب برابر 0.76، 0.36 و 1.12 میلی‌گرم در گرم ماده خشک بدست آمد. ویژگی های رویشی نهال‌ها شامل درصد زنده‌مانی، قطر، ارتفاع، سطح برگ، ضخامت برگ، سطح ویژه برگ و درصد ماده خشک برگ نیز اندازه‌گیری گردید. نتایج تجزیه واریانس ویژگی های رویشی کلن های صنوبر نشان داد که صفات درصد زنده مانی، قطر و ارتفاع دارای اختلاف معنی دار در سطح پنج درصد بودند. آزمون مقایسه میانگین‌ها نشان داد که گونه پده با 93 درصد و کلن هیبرید با 85 درصد بیشترین زنده مانی را در مقایسه با کلن های کبوده داشته اند. همچنین گونه پده با رشد قطری 3.8 سانتی متر و ارتفاع 160 سانتی متر بیشترین مقدار رشد رویشی را داشته است. در مجموع با توجه به ویژگی های رویشی و فیزیولوژیکی نهال‌ها، گونه پده و کلن هیبرید را می‌توان در شرایط تنش شوری توصیه کرد.

Effect of salinity stress on the physiological and vegetative characteristics of two species of P.alba and hybrids between them

One of the most important problems in arid and semiarid regions is the salinity of water and soil. poplars, which are native to Iran, are found in many climates. In crossbreeding programs, the transfer of salinity traits and resistance to salinity stress from P.euphratica, and on the other hand, the transfer of good quality trait form of the trunk and high growth of spruce, bruised are special importance. For this purpose this study was conducted to evaluate the rate of resistance to salinity stress and growth of four poplar colonies (Populus alba 58.57, Populus alba 44.9, Populus euphratica, P. euphratica x P. alba 44/9) in the form of complete randomized block design with three replications and was performed for 3 years in Rudasht salinity research station. For this purpose, P.euphratica, P.alba and Hybrid of P.euphratica trees were cut down and planted. The physiological characteristics of the leaf, including proline, sugar, chlorophyll a and b, carotenoid, total protein, peroxidase value and relative moisture content were measured according to standard methods. The results of the physiological characteristics of the leaf showed that poplar colonies had significant differences in terms of proline, total protein and relative humidity percentage but carotenoids, chlorophyll a and b, total chlorophyll and chlorophyll a / b ratio did not show a statistically significant difference. However, the highest amount of chlorophyll a, b and total chlorophyll was obtained in the leaf of hybrid clone. However, the highest amount of chlorophyll a, b and total chlorophyll in the leaf was related to hybrid clone and were equal to 0.76, 0.36 and 1.12 mgg1 dry matter, respectively. Growth characteristics of seedlings including living percentage, diameter, height, leaf area, leaf thickness, leaf area and leaf dry matter percentage were also measured. The results of analysis of variance of vegetative characteristics of poplar colonies showed that the coefficients of percentage of survival, diameter and height are statistically significant at the level of 5%. The average comparison test showed that P.euphratica with 93% and Colon Hybrid with 85% had the highest survival rate compared to bruised colonies. In addition, P.euphratica species with a diameter growth of 3.8 cm and a height of 160 cm had the highest amount of vegetative growth. In general, according to the vegetative and physiological characteristics of seedlings, Pede species and hybrid clone can be recommended under salinity stress.