تاثیر تلقیح با قارچ میکوریزا بر رشد و جذب عناصر فلزات سنگین در دو رقم گندم (tirticum aestivum l.) تحت تنش همزمان شوری و فلزات سنگین

شوری خاک و انتشار مواد شیمیایی بالقوه سمی به محیط زیست از طریق فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی از عوامل کاهش‌دهنده تولید گیاهان زراعی است و تخفیف اثر آنها راهکار مناسبی جهت حفظ عملکرد این محصولات و سلامت انسان و محیط زیست به شمار می‌رود. بر این اساس، این آزمایش گلدانی با هدف بررسی اثر همزیستی با قارچ میکوریزا بر رشد و جذب عناصر سنگین در ارقام گندم نان (روشن و بهار) تحت تنش شوری در یک خاک آلوده به فلزات سنگین، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شوری آب آبیاری در سه سطح (شاهد، 75 و 150 میلی مولار کلرید سدیم) و تلقیح گیاه در سه سطح (عدم تلقیح و تلقیح با هر یک از دو گونه قارچ میکوریزا شامل mosseae funneliformis و rhizophagus intraradices) بودند. تنش شوری موجب کاهش وزن خشک و افزایش غلظت کادمیم، سرب و روی اندام هوایی و ریشه در هر دو رقم مورد مطالعه شد. میزان افزایش غلظت کادمیم و نیز میزان کاهش رشد اندام هوایی و ریشه در اثر شوری، در رقم روشن نسبت به رقم بهار کمتر بود. در هر دو شرایط شور و غیرشور در اثر تلقیح گیاهان با گونه‌های قارچ‌های mosseae f. و rh. intraradices وزن خشک اندام هوایی و ریشه در هر دو رقم مورد مطالعه افزایش یافت ولی میزان این افزایش در رقم روشن بیشتر بود. بعلاوه، تلقیح با قارچ‌ میکوریزا موجب کاهش غلظت کادمیم و سرب در گیاه گردید ولی میزان این کاهش بسته به گونه قارچ، سطح شوری و رقم گندم متفاوت بود. نتایج این آزمایش نشان داد که در حالی که تنش شوری رشد گیاه را کاهش داده و موجب افزایش تجمع عناصر سنگین در آن می گردد، تلقیح با قارچ‌ میکوریزا بهبود رشد و کاهش غلظت این عناصر در گیاهان گندم را به همراه دارد.

Effects of Inoculation with Mycorrhizal Fungi on Growth and Heavy Metals Concentrations in Two Wheat Cultivars under Salt Stress Condition

The soil salinity and the diffusion of potentially toxic chemicals to the soil environment through industrial and agricultural activities are known as important factors affecting the productivity of crop plants. Thus, an efficient strategy to increase crop yield, and to improve human and environmental health, is necessary to mitigate the impacts of these detrimental factors. Accordingly, a factorial pot experiment using a randomized complete block design was conducted to investigate the effects of symbiosis with mycorrhizal fungi on the growth and heavy element absorption rate in two bread wheat cultivars (Roshan and Bahar) grown under salinity stress within a soil contaminated with heavy metals. The treatments consisted of irrigation water salinity at three levels (0, 75 and 150 mM NaCl) and plant inoculation at three levels (noinoculation, inoculation with Funneliformis mosseae and Rhizophagus intraradices mycorrhizal fungi). Salinity stress reduced shoot and root dry weights but increased the concentration of cadmium, lead and zinc in the shoot and root tissues of both tested cultivars. The increase in Cd concentration and the decrease in shoot dry weight was significantly lower in Roshan (salt tolerant) than in Bahar (salt sensitive) cultivar. Under both nonesaline and saline conditions, the shoot and root weights of both studied cultivars were increased in the plants inoculated with F. mosseae and Rh. intraradices compared to noneinoculated plants but the increases were greater in Roshan than in Bahar. Moreover, mycorrhizal inoculation decreased the concentration of cadmium and lead in shoot. However, the extent of these decreases were dependent on fungal species, salinity level and the used cultivar. The results of this experiment showed that while salinity decreased plant growth and increased heavy metal accumulation, mycorrhizal inoculation improved plant growth and decreased the concentration of these elements in wheat plants.