نگهداری درازمدت ژرم پلاسم شمشاد خزری (Buxus Hyrcana Pojark.)، یک درختچه ی زینتی در حال انقراض، در شرایط فراسرد با کپسوله کردن-آب برداری و باززایی آن توسط هورمون های گیاهی

یک گونه ی زینتی درختچه ای است که در صنایع مختلف از جمله صنایع دستی و زینتی کاربرد دارد. خطر انقراض، نسل این گیاه را تهدید می کند. نگهداری ژرم پلاسم گیاهان به ویژه گیاهانی که در خطر انقراض نسل قرار دارند، از اهداف محققان و دولت مردان در سراسر جهان است. بنابراین، هدف از انجام این تحقیق، نگهداری درازمدت ژرم پلاسم شمشاد خزری در ازت مایع با پیش تیمار سوکروز و کپسوله کردنآب برداری بود. ژرم پلاسم ها یا ریزنمونه های مورد استفاده، بذر و جوانه ی راسی بودند که از گیاهان مادری رشدیافته در گلخانه تهیه شدند. این پژوهش یک روش بسیار کارآمد برای ضدعفونی ریزنمونه ها به ویژه سرشاخه را ارائه می کند. در محیط های باززایی ژرم پلاسم ها، بعد از نگهداری در ازت مایع، از غلظت های صفر، 0.5، 1، 1.5 و 2 میلی گرم در لیتر از هر سه تنظیم کننده ی رشد گیاهی bap، iba و naa استفاده شد. بررسی ها در قالب طرح کاملا تصادفی (rcd) در 4 تکرار انجام شدند. نتایج تحقیق نشان داد که کپسوله کردنآب برداری به عنوان یک پیش تیمار، نقش موثری در بقا و قدرت جوانه زنی جوانه ی راسی داشت. حدود 50 درصد از جوانه های راسی کپسوله شده بعد از نگهداری در ازت مایع، قدرت جوانه زنی خود را حفظ کردند. بالاترین درصد جوانه زنی جوانه های راسی کپسوله شده (60 درصد) در محیط کشت حاوی 0.5 میلی گرم در لیتر bap همراه با 1.5 میلی گرم در لیتر naa به دست آمد. محیط حاوی 0.5 میلی گرم در لیتر bap بدون naa با تحریک جوانه زنی جوانه های راسی کپسوله شده به میزان 48 درصد نیز محیط مناسبی بود. هیچ یک از بذور کپسوله شده و کپسوله نشده و سرشاخه های کپسوله نشده بعد از نگهداری در ازت مایع و کشت در محیط باززایی، بقایی نداشتند و جوانه نزدند.

storage of Buxus hyrcana Pojark. gerplasm, an ornamental shrub under danger of extinction, in cryopreservation conditions with encapsulation-dehydration and its regeneration by phytohormones

AbstractBox tree (Buxus sempervirens L. or Buxus hyrcana Pojark.), is an ornamental shrub species that has application in various industries such as handmade and ornamental industeries. This species is under danger of extinction. Conservation of plants germplasm especially the plants under danger of extinction is one of the purposes of researchers and parlements members all of the worlds. Thus, the aim of this research was longterm conservation of germplasm in liquid nitrogen with sucrose and encapsulationdehydration pretreatments. Used germplasms or explants were seed and apical bud which were prepared from mother plants grown in greenhouse. This research presents a suitable method for sterilization of explants especially apical bud. Concentrations of 0, 0.5, 1, 1.5 and 2 mg l1 of three plant growth regulators BAP, IBA and NAA were used in germplasm regeneration medium after conservation in liquid nitrogen. The experiment was carried out as factorial based on a randomized complete block design in four replications. The results of the research showed that encapsulation as a pretreatment had effective role on the survival and germination of apical bud. Around 50% of encapsulated apical buds were attained their germination capacity. The highest germination percentage of encapsulated apical buds (60%) was obtained in culture medium containing 0.5 mg l1 BAP along with 1.5 mg l1 NAA. Medium containing 0.5 mg l1 BAP without NAA with the content of 48% germination induction of apical buds was a suitable medium, too. None of nonencapsulated apical buds and encapsulated and nonencapsulated seeds had survival after conservation in liquid nitrogen and cultivation in regeneration medium.