بررسی اثرات تیمارهای پاکلوبوترازول و جیبرلین بر تعدیل تنش خشکی در بافت کالوس‌ گیاه stevia rebaudiana

تنش خشکی یکی از عوامل محدود کننده رشد و تولید گیاهان در سراسر جهان است. گیاه stevia rebaudiana بومی منطقه نیمه مرطوب پاراگوئه و دارای ترکیبات شیرین کننده استویول گلیکوزیدها با خاصیت دارویی می باشد. در این مطالعه کالوس های حاصل از گیاه stevia rebaudiana در محیطهای کشت ms تحت تیمارهای مختلف پلی اتیلن گلیکول، پاکلوبوترازول و جیبرلین کشت داده شدند و سپس برخی از خصوصیات رشد و فیزیولوژیک مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که پلی اتیلن گلیکول سبب کاهش میزان وزن تر، وزن خشک، رشد نسبی و محتوای آب کالوس ها شد درحالیکه تیمارهای پاکلوبوترازول و جیبرلین سبب کاهش اثرات منفی تنش خشکی بر رشد کالوس ها شدند. تنش خشکی بر روی لیپیدهای غشاء اثر منفی داشت و باعث پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء و افزایش معنی دار مالون دی آلدئید شد. تیمارهای پاکلوبوترازول و جیبرلین سبب کاهش پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء ناشی از تیمار پلی اتیلن گلیکول شدند. میزان کربوهیدرات های احیاء و محلول در پاسخ به تنش خشکی کاهش معنیداری نشان دادند درحالیکه تیمارهای جیبرلین و پاکلوبوترازول از اثرات منفی تنش خشکی و افت میزان کربوهیدرات ها پیشگیری نمودند. کربوهیدراتها در تطابق اسمزی و حفظ ساختارهای سلولی نقش مهمی را ایفا می کنند. کالوس های استویا در پاسخ به تیمارهای پلی اتیلن گلیکول ، جیبرلین و پاکلوبوترازول میزان آنتی اکسیدان های فنل و آلفاتوکوفرول را افزایش دادند که در کاهش اثرات منفی تنش اکسیداتیو ناشی از تنش خشکی نقش دارند. بر اساس بررسی نتایج، کالوس حاصل از گیاه stevia حساس به تنش خشکی است و تیمارهای پاکلوبوترازول و جیبرلین سبب تعدیل اثرات سوء تنش خشکی بر روی کالوس های این گیاه می شوند.