آس‎بادها قدیمی‎ترین آسیاهای بادی در جهان

«آس‎بادها» نوعی آسیای بادی با محور عمودی هستند که قدیمی‎ترین آسیا‎های بادی در جهان محسوب می‎شوند. این آسیاها در منطقه سیستان و جنوب خراسان از پیش از اسلام ساخته شده‎اند. در این زمینه شواهد گوناگونی وجود دارد که نشان می‎دهد قدیمی‎ترین آسیاهای بادی در شرق ایران در منطقه سیستان ساخته شده‎اند. آس‎بادها در گذشته در معیشت مردم اهمیت زیادی داشته‎اند. همچنین نمودی از ترکیب معماری سنتی با نیازهای زیست‎بوم و بهره‎گیری مناسب از انرژی‎های پاک به شمار می‎آیند. با عنایت به ویژگی‎های منحصر به فرد آس‎بادها، و خصوصیات عملکردی و زیبایی‎شناسانه، بازشناسی آن‎ها از اهمیت خاصی برخوردار است. سوال پژوهش این است که آسیا‎های بادی سنتی در سیستان یا آس‎باد‎ها، از نظر گونهشناسی به چند دسته تقسیم می‎شوند و تنوع و گستردگی آن‎ها در فلات ایران چگونه است؟ اغلب آس‎بادهای ایران در ناحیه شرق و جنوب شرقی فلات ایران قرار گرفته‎اند، یعنی در موقعیتی که بادهای ارزشمندی در تمام طول سال می‎وزند. شاخه‎های گوناگونی از بادهای 120روزه در نیمه دوم فصل گرم، تمام شمال سیستان و جنوب خراسان را در بر می‎گیرند. آس‎باد بهعنوان روشی سنتی و بومی در منطقه سیستان نشاندهنده امکان خوبی است که برای ساکنان در استفاده از انرژی‎های تجدیدپذیر فراهم میباشد. انواع متفاوتی از آس‎بادها در سراسر سرزمین «سیستان بزرگ» موجودند که بسته به شرایط و توانایی ساکنان برای استفاده از انرژی باد ایجاد شده اند.