تحلیل مولفه‌های فضایی تاثیرگذار بر حضورپذیری فضاهای تجاری بر پایه روابط غیرشکلی؛ نمونه موردی: بازار اصفهان

اهداف: بازخوانی الگوهای پیشین در جهت روشن نمودن چگونگی ارتباط انسان با معماری و نحوه حضور وی در فضا، می‌تواند معیاری برای سنجش و ارزیابی مطلوبیت فضای شهر و چارچوبی ساختار یافته به منظور تداوم و ماندگاری کهن الگوهای معماری گذشته در دوره معاصر و آینده معماری فراهم آورد؛ چرا که آینده اکنون است. یکی از این الگوهای باارزش، بازارهاست که نقش مهمی در حیات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شهر دارد و از هر دو جنبه معماری و شهری قابل ارزیابی است. از این میان بازار اصفهان در مجموعه میدان نقش جهان انتخاب گردیده است.روش ها: روش توصیفی- تحلیلی در کنار تکنیک نحو فضا و شبیه‌سازی در نرم‌افزار «دپس مپ» استفاده گردیده است. روشی که بر مبنای نظریه گراف، به جای توصیف خصوصیات هندسی (شکل، اندازه و فواصل) اجزای یک سیستم، به تبیین موقعیت، روابطه میان اشکال و چگونگی پیکره‌بندی آن اجزاء به‌عنوان یک کل، می‌پردازد.یافته‌ ها: اگرچه بازار به تنهایی از اختلاف چندانی در بیشترین و کمترین مقدار در ارزش‌های نحوی خود برخوردار نیست که نشان از انسجام در کل مجموعه دارد، با این وجود حضور میدان در ترکیب با بازار، در ارتقاء کلیه شاخص‌ها به غیر از انتروپی (نظم درونی) موثر بوده است.نتیجه ‌گیری: از آنجا که نقاط کانونی عملکردهای شهری، از بالاترین درجه هم‌پیوندی و تراکم حرکتی برخوردار است، با توسعه دسترسی (به عنوان مهم‌ترین عامل)، تراکم و تنوع؛ تعمیم هم‌پیوندی به ساختار شهر امکان‌پذیر و ایجاد همبستگی میان عناصر شهری فراهم می‌گردد که حاصل آن رونق بخشی، ایجاد سرزندگی و حضورپذیری در فضاست.  

analysis of spatial components affecting the presence of commercial spaces, based on non-formal relationships; case study: isfahan bazaar

aims: re-reading the previous patterns in order to clarify how man relates to architecture and how he is present in the space, can provide a criterion for measuring and evaluating the desirability of the city space. one of these valuable models is the bazaar, which play an important role in the cultural, social and economic life of the city and can be evaluated from both architectural and urban aspects. among these, the isfahan bazaar in naqsh-e jahan square complex has been selected.methods: descriptive-analytical method along with space syntax technique and simulation has been used in depth map software. the method based on graph theory, instead of describing the geometric characteristics (shape, size and distances) of the components of a system, explains the position, relationship between the shapes and how to configure those components as a whole.findings: although the bazaar alone does not have much difference in the maximum and minimum value of its syntactic values, which shows the coherence of the whole complex, nevertheless, the presence of the naqsh-e jahan square in combination with the bazaar is effective in improving all indicators except entropy (internal order).conclusion: since the focal points of urban functions have the highest degree of connectivity and movement density, with the development of access (as the most important factor), density and diversity; it is possible to generalize the connection to the city structure and create solidarity between the urban elements, which results in prosperity, vitality and presence in the space.