ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻟﮕﻮﻫﺎی اﺳﻠﯿﻤﯽ و ﻧﻘﻮش ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﺤﺮاب اﻟﺠﺎیتو ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ اﺻﻔﻬﺎن

اﻫﺪاف: ﻣﻌﻤﺎری ﻗﺪﺳﯽ، ﺟﻠﻮهای از زیباییﻫﺎی اﻟﻬﯽ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎرزی از ﺗﻠﻔﯿﻖ و ارﺗﺒﺎط ﻓﺮمﻫﺎی ﻧﻤﺎدین ﺑﺎ ﻣﻌﺎﻧﯽ و ﺑﺎورﻫﺎی ﻋﻤﯿﻖ اﻋﺘﻘﺎدی ﻣﺎﺳﺖ ﮐﻪ این ارﺗﺒﺎط را ﻣﯽﺗﻮان در ﻋﻤﯿﻖﺗﺮین ﻻیهﻫﺎی رازآﻟﻮد ﻣﺤﺮابﻫﺎ ﺑﯿﺎن داﺷﺖ. ﻣﺤﺮاب ﻣﻬﻢﺗﺮین ﺑﺨﺶ ﺑﻨﺎی ﻣﺬﻫﺒﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد. در ﺗﺎریخ ﺗﺰیینات ﻣﻌﻤﺎری در ﻫﻨﺮ اﺳﻼﻣﯽ، ﻫﻤﻮاره ﻣﺤﺮابﻫﺎ ﭼﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺷﯿﻮه و ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﻧﻘﺶﻣﺎیهﻫﺎ و ارزشﻫﺎی ﺧﻄﯽ و ﺧﻮشﻧﻮیسی، ﺑﻬﺘﺮین و ارزﺷﻤﻨﺪﺗﺮین ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد را در ﺧﻮد ﺟﺎ داده اﻧﺪ. ﻣﺤﺮاب اﻟﺠﺎیتو ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻫﻨﺮ ﮔﭻﺑﺮی ﺑﻪﮐﺎررﻓﺘﻪ در آن، در ردیف زیباﺗﺮین آﺛﺎر ﻋﺼﺮ ایلﺨﺎﻧﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در این ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﻮش ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﺤﺮاب، ویژﮔﯽﻫﺎ، ﮐﻠﯿﺎت و ﺟﺰییات ﻧﻘﻮش و اﻟﮕﻮﻫﺎی ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﻫﺪف ﺗﺤﻘﯿﻖ اﺳﺖ.اﺑﺰار و روشﻫﺎ: از ﻃﺮیق ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪای و ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎیی ﺗﺰیینات ﻣﺤﺮاب ﻣﺴﺠﺪ ﺟﺎﻣﻊ اﺻﻔﻬﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻪایم. روش ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻮده و از ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎی ﻣﻌﻤﺎری اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ.یاﻓﺘﻪﻫﺎ و ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی: ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻘﻮش و ﺗﺰییناتت ﻣﺤﺮاب اﻟﺠﺎیتو ﻧﺘﺎیج زیر ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ: 81 اﻟﮕﻮی ﻧﻘﻮش ﮔﯿﺎﻫﯽ از ﻧﻘﻮش ﻣﺤﺮاب اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﺤﺪوده ﻧﻘﻮش 28% ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ اﻓﻘﯽ، 22% دایره، 21% ﭘﻨﺞﺿﻠﻌﯽ، 15% ﻣﺴﺘﻄﯿﻞ ﻋﻤﻮدی، 7% ﺳﺘﺎره، 6% ﻣﺮﺑﻊ، و 1% ﺷﻤﺴﻪ ﺑﻮد، ﮐﻪ اﮐﺜﺮیت ﻣﺤﺪوده ﻣﺴﺘطﯿﻞ اﻓﻘﯽ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﺪ. ﺧﻂ ﻏﺎﻟﺐ در ﻧﻘﻮش ﻣﺤﺮاب اﻟﺠﺎیتو 100% از اﻟﮕﻮی ﻏﯿﺮﻣﺘﻘﺎرن و 15% ﺗﻘﺎرن ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺗﺒﻌﯿﺖ ﻣﯽﮐﺮد . در ﺑﺮرﺳﯽ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﻘﺎرن در ﻧﻘﻮش ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﻪﮐﺎررﻓﺘﻪ در ﻣﺤﺮاب، 85% ﮐﺎﻣﻼ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﻋﻤﻮد ﺑﻮده اﺳﺖ.