مبانی علم‌سنجی در علوم انسانی و ضرورت شکل‌گیری مکتب علم‌سنجی در آن

در سال‌های اخیر، علم‌سنجی نقش مهمی در سنجش و ارزیابی عملکرد پژوهشی داشته است. این علم، رشد و تکامل پژوهش را در طول زمان با مراجعه به داده‌های استانداردشده پژوهش‌های دانشگاهی به‌ویژه اطلاعات کتاب‌شناختی، تجزیه‌وتحلیل می‌کند. در واقع، علم‌سنجی یا همان دانش سنجش علم با ارزیابی و رتبه‌بندی اصولی پژوهشگران، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی به ارتقای آنها کمک کرده و منجر به شناخت بهتر نقاط قوت و ضعف آنها می‌شود و نقش مهمی در سیاستگذاری عمومی و حکمرانی علمی بر عهده دارد. در این میان، جدای از مبنامندی علم‌سنجی و به تبع آن، امکان بومی‌سازی علم‌سنجی که در جای خود جزو مباحث مناقشه برانگیز جامعه علمی به شمار می رود، اینکه آیا علم‌سنجی در همه علوم از مبانی و منطق واحدی تبعیت می‌کند و یا باید برای علم‌سنجی علوم انسانی به دنبال منطق متفاوتی بود، یکی از دغدغه‌مندی های اصحاب علوم انسانی محسوب می‌شود. این مقاله، با در نظر گرفتن مفهومی عام از فلسفه و مبانی علوم و با الهام از نظریه لاکلا و موفه، از روش توصیفی و تحلیلی استفاده نموده تا از این طریق ضمن توجیه علمی لزوم استقلال نسبی علم‌سنجی علوم انسانی از مطلق علم‌سنجی، امکان شکل‌گیری مکتب علم‌سنجی علوم انسانی را مورد بررسی قرار دهد. از آنجا که شکل‌گیری مکتب علم‌سنجی علوم انسانی نیازمند ارائه تصویری عملی از آن نیز می‌باشد، شش سئوال کاربردی نیز در این مقاله بر اساس روش تحقیق کیفی مطرح و پاسخ های اولیه‌ای به این پرسش‌ها ارائه شده است.

the basics of scientometrics in humanities and the necessity of forming a school of scientometrics

darwin’s theory of evolution caused a great challenge between science and religion firstly among the christians and aftermath muslims. as a result, muslim thinkers were forced to express their approach on this controversial issue. in this article, an attempt has been made to collect the stands of muslim thinkers from late 19th century to the contemporary era in order to observe the possible changes in their stands towards the darwin’s theory of evolution. there have been different approaches towards the theory throughout less than a couple of centuries that can be divided into three categories:• those who completely rejected the theory of evolution finding it in a total contradiction with islam • those who have not accepted it absolutely having serious criticisms of it, meanwhile believing that there is way to accept the theory with some exceptions• those who have fully accepted the theory and find no contradiction between the darwin’s theory and islamsurveying these opinions and stands during the mentioned period shows that: firstly, the debate on darwin’s theory is still going on and currently there is no absolute hegemony of one of the above mentioned stands on others. secondly, as moving towards the contemporary era, more muslim thinkers are preferring the second point of view, believing that there is a way to accept the theory with some exceptions of course.keyworddarwin’s theory of evolution, evolution, muslim thinkers, science and religion, islam and religion