مناسبات نظریّه ‏پردازی دینی با قلمروهای تحقیق در علوم انسانی

بهره مندی از متون دینی، بهعنوان منابع معرفتی، برای استنباط نظریه های علوم انسانی، از فرایندی روشمند برخوردار است. این روشمندی، گرچه از ویژگی های خاص مطالعه در این منابع تبعیت میکند، اما در سطحی کلان، همراستا با جریان عام نظریهپردازی در علوم انسانی است. در این مقاله این مسئله مورد توجّه قرار می‌گیرد که با یک نگاه فراتحلیلی، پژوهشهای حوزه علوم انسانی، چه در مطلق علوم انسانی و چه در علوم انسانی دینی، از قلمروهایی برخوردارند. ویژگی این قلمروهای چهارگانه، معیارهایی را برای نظریهپردازی دینی در علوم انسانی در اختیار محققان میگذارد، که آگاهی از آنها برای ورود به این سنخ مطالعات دینی ضروری بوده، عدم توجه به آنها یکی از آسیبهای فلسفه علمی و روششناختی در این عرصه را رقم زده است. حاصلاین معیارها، در دو بخش معیارهای مختص هریک از قلمروهای تحقیق، و معیارهای مشترک میان همه قلمروها، دسته‌‌بندی می‌‌شود. روش تحقیق در این پژوهش در ساحت مطالعات دینی، اجتهادی و در عرصه علوم انسانی، تحلیل قیاسی است.

relationships between religious theorizing and the fields of research in humanities

benefiting from religious texts, as epistemic sources, for deriving theories of human sciences, has a methodical process. this methodology, although it follows the specific characteristics of the study in these sources, but on a macro level, it is in line with the general flow of theorizing in the humanities. in this article, it is pointed out that with a meta analytic view, researches in the field of humanities, both in absolute humanities and in religious humanities, have territories. the characteristics of these four realms provide researchers with criteria for religious theorizing in the humanities, the knowledge of which is necessary to enter this field of religious studies, not paying attention to them is one of the harms of scientific and methodological philosophy in this field. . the results of these criteria are categorized into two parts: specific criteria for each research domain, and common criteria among all domains. the research method in this research is comparative analysis in the field of religious studies, ijtihad and in the field of humanities.