نقد ارتباط علم تجربی و جهان‌بینی از نگاه عبدالکریم سروش

کشف ِارتباط علم تجربی و جهان بینی́́ کشف ارتباط دو قلمرو جداگانه از معرفت انسانی است. جهان بینی غالباً به مسائل مابعدالطّبیعی مربوط است و علم تجربی به قلمرو مسائل طبیعی. امّا پس از کشفِ ارتباط آنها می توان دریافت که آیا کشف های جدید علمی می توانند به جهان بینی های جدید بینجامند یا نه و آیا جهان بینی های جدید می توانند علوم تجربی را دگرگون سازند یا نه. ما در این مقاله برای بررسی این امر به سراغ آرای عبدالکریم سروش رفته ایم. سروش معتقد است که علوم گونه گون ارتباط های گوناگونی با یکدیگر دارند. وی با تفکیک دو مقامِ «اثبات» و «ثبوت» و نیز دو مرحله‌ «گردآوری» و «داوری» نشان می دهد که ارتباط علوم با یکدیگر فقط در مقامِ «اثبات» و مرحلۀ «گردآوری» است و در این مقام و این مرحله جهان بینی بر علم تجربی و علم تجربی بر جهان بینی می تواند تاثیر نهد.

a critique of the relationship between emirical science and the worldview from abdulkarim soroush's viewpoint

discovering the relationship between the empirical science and worldview is discovering the relationship between two separate realms of human knowledge. worldview is often concerned with metaphysical problems, and the empirical science with natural problems. but after discovering the relationship between them, we can see whether the new scientific discoveries can lead to new worldviews and whether the new worldviews can change the empirical sciences. this article aims at examining abdulkarim soroush’s views on this issue. according to soroush, the different sciences have different relationships with each other. by separating the contexts of “assertion” and “latency” and the stages of “discovery” and “judgment”, he shows that the relationship between sciences is only in the context of “assertion” and the stage of “discovery” and in these two the empirical science and worldview can influence on each other.