نسبت علم و دین در گذر تاریخ (دوره پیشارنسانس با تاکید بر اسلام و مسیحیت)

در طول تاریخ ِجوامع دینی، سرنوشت علوم به ویژه علوم عقلی همواره به به دست آموزه‌های الاهیاتی آن جامعه بوده است از این نظر بررسی نحوه تعامل علوم به ویژه علوم عقلی با دین به معنای آموزه‌های الاهیاتی دارای اهمیت است؛ اثر پیش رو که پژوهشی با رویکرد تاریخی است ضمن توصیف و تحلیل آراء مورخان درباره چگونگی تعامل علم و دین در دوره ماقبل تاریخ، یونان باستان و قرون وسطی در جهان مسیحیت و اسلام به این نتیجه می‌رسد که علم و دین در طول تاریخ همواره نسبت‌های پویا، دو طرفه‌ و گوناگونی با یکدیگر داشته‌اند با این همه از زمان شکل گیری علوم، چه در یونان باستان و چه در قرون وسطی در عالم اسلام و مسیحیت همواره بین بخشی از آموزه‌های علوم به ویژه علوم عقلی با مواضع الاهیاتی برخی از مذاهب دینی نوعی ناسازگاری وجود داشته است؛ با اینکه مسیحیت و اسلام هر دو در ابتدای ظهورشان سبب رشد علوم بودند و علوم علوم عقلی نیز روش لازم را برای تبیین تعالیم دینی در اختیار الاهیدانان می‌گذاشت اما همواره نوعی ناسازگاری بین ‌ساختار ذهنی-روانی مفسران آموزه‌های دینی و یافتههای علوم عقلی وجود داشته است.

The relationship between science and religion throughout history(Pre-Renaissance period with emphasis on Islam and Christianity)

Throughout the history of religious societies, the fate of the sciences, especially rational knowledge has always been at the hands of the theological doctrine of that society. In this research, we used a historical approach to describe and analyze the views of historians on how science and religion interacted in prehistoric times, ancient Greece, and the Middle Ages in the world of Christianity and Islam concludes that science and religion have had dynamic, twoway and diverse relationships with each other. However, since the formation of science, there was always a conflict between theological doctrine and science, especially rational knowledge, both in ancient Greece and the world of Islam and Christianity in the Middle Ages; Although Christianity and Islam both at the beginning of their emergence, led to the growth of science And science itself the rational Knowledge specifically also provided the required methods for explaining religious doctrine to Muslim and Christian theologians, but there has always been a kind of incompatibility between the mental­–­psychological structure of the interpreters of religious doctrine, and the findings of rational knowledge.