بازخوانی نظریۀ علم دینی آیت الله جوادی آملی و بررسی مفهوم شناختی آن

یکی از مسائل مطرح در بحث رابطۀ میان علم و دین، امکان و ماهیت علم دینی است. یکی از نظریات مطرح در این زمینه که تا کنون مورد بحث و بررسی زیادی قرار گرفته است، نظریۀ علم دینی آیت الله جوادی آملی است. در مقالۀ حاضر میان دو رویکرد در مباحث آیت الله جوادی آملی دربارۀ علم دینی تفکیک و از آن‌ها با عنوان رویکرد منبع‌محور و رویکرد موضوع‌محور یاد شده است. رویکرد منبع‌محور مخصوص دیدگاه ایشان نیست و در میان طرفداران علم دینی کم و بیش رواج دارد. رویکرد خاص ایشان همان رویکرد موضوع‌محور است که در این مقاله از طریق تاملات مفهوم‌شناختی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتیجۀ به دستآمده آن شد که این رویکرد به جهت فاصله‌گیری از مفاهیم رایج و تعمیم‌های مفهومی دربارۀ «دین»، «علم» و «علم الهی»، نمی‌تواند پاسخ‌گوی مسئلۀ رایج در بحث علم دینی باشد.

Re-reading Ayatollah Javadi’s Theory of Religious Science and a Conceptual Examination of it

One of the issues in the discussion of the relationship between science and religion is the possibility and the nature of religion sciencse. Ayatollah Javadi Amoli’s Theory of religious science is one of the most discussed theories today. In this paper, the two approaches in Ayatollah Javadi Amoli’s debates are separated from each other and named as the sourcebased approach and the subjectbased approach. The sourcebased approach is not specific to Javadi’s point of view and is more or less prevalent among Advocators of religious science. His particular approach is the subjectbased approach, which has been examined in this paper through conceptual reflections. The result was that this approach, because of some conceptual generalizations about ’religion’, ’science’ and ’divine science’ and departing from common concepts, cannot answer the common problem about religious science.