کارکرد علم انساب در تبیین حیات اجتماعی طالبیان عهد سلجوقی

دانش انساب یا نسب‌شناسی از علوم مورد توجه مسلمانان بوده که به منظور پرهیز از خطا در شناخت نسب افراد به وجود آمد. در اسلام، شناسایی نسب به جهت شناسایی افراد و آثار حقوقی آن مورد توجه قرار گرفته است. عباسیان که براساس اعتبار نسبی روی کار آمده بودند، به نسب‌شناسی به‌ویژه شناسایی نسب خاندان پیامبر (بنی‌هاشم) اهمیت دادند. آنان در همین راستا، نهاد نقابت را در قرن سوم پی‌ریزی کردند تا حقوق بنی‌هاشم را حفظ کند و به رتق و فتق امور سادات هاشمی بپردازد. این مسیله خودبه‌خود نیاز حیاتی و اساسی به نسب‌شناسان خبره را ایجاد کرد و زمینه‌ای برای گسترش و رشد دانش نسب‌شناسی شد. اوج شکوفایی این علم را می‌توان در دوره سلجوقی جستجو نمود؛ دوره‌ای که جایگاه اجتماعی طالبیان (شاخه‌ای از بنی‌هاشم) بهتر شد و نسب‌شناسی طالبیان مورد توجه قرار گرفت. در این نوشتار با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی پس از تبیین جایگاه طالبیان در عصر سلجوقی و آثار نسب‌شناسی، ارتباط دانش نسب‌شناسی با حیات اجتماعی طالبیان مورد بررسی قرار گرفته و تاثیر این دانش بر گسترش دامنه نفوذ اجتماعی آنان تبیین شده است.