فتوح خراسان مداینی کتابی کهن در تاریخ خراسان

کتاب فتوح خراسان، اثر ابوالحسن مداینی (225 ـ 135 ق) از کهن‌ترین آثاری است که درباره تاریخ خراسان تالیف شده است. اگرچه از این کتاب نیز همانند دیگر آثار مداینی و بسیاری از مورخان سده‌های نخستین هجری نسخه‌ای به دست ما نرسیده است، به نظر می‌رسد چنین کتابی نباید از سوی مورخان دوره‌های بعد نادیده گرفته شده باشد و احتمالاً اجزایی از آن در آثار این نویسندگان نقل شده و محفوظ مانده است. نویسنده براساس این فرض، با پژوهشی کتابخانه‌ای به جستجویی گسترده در منابع تاریخی پرداخته و بخش‌های بسیاری از این کتاب را در لابه‌لای سطور و صفحات این آثار، به‌خصوص تاریخ الامم و الملوک طبری، مشاهده و استخراج نموده است. این مستخرجات در قالب 160 خبر مستقل تدوین شد. با تحلیل محتوای این اخبار، اطلاعات بسیاری درخصوص راویان مداینی در این اثر، آغاز و انجام کتاب، محتوا و ویژگی‌ها و نیز امتیازات آن به دست می‌آید.