پژوهشی در دو فرهنگ‌نامه تاریخی صَفَدی

نگارش فرهنگ‌نامه‌های تاریخی را که ابن‌خلِّکان با تالیف وفیات الاعیان در قرن هفتم ابداع کرد، صفدی در قرن هشتم با نگارش دو فرهنگ‌نامه الوافی بالوفیات و اعیان العصر دنبال و تکمیل نمود. مولف در ثبت تاریخ وفات تراجم دقت کرده و در بیشتر تراجم، تاریخ وفات را که به همراه تدوین الفبایی ویژگی مشترک فرهنگ‌نامه‌ها است، ذکر می‌کند. در تراجم بسیاری دیدگاه خود را درباره صاحب ترجمه بیان کرده، حتی در مواردی خصوصیات ظاهری و اخلاقی او را برشمرده است. فرهنگ‌نامه‌های مذکور هرچند ایرادهایی دارند، اما به‌دلیل در بردارندگی تراجم بسیاری از علما مسلمان به‌ویژه در قرن هشتم در سیر مطالعات فرهنگ و تمدن اسلامی از اهمیت بسزایی برخوردارند. در این مقاله به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که: انگیزه صفدی از نگارش این آثار چیست؟ همچنین موضوعاتی چون: روش تاریخ‌نگاری، منابع، سبک ادبی، نحوه تنظیم، اهمیت و آسیب‌شناسی این دو فرهنگ‌نامه مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد.