واکاوی نقش ائمه اطهار(ع) در ارتقاء منزلت اجتماعی «اُمّ ولدها» با تاکید بر مادران ائمه(ع)

با گسترش قلمرو اسلامی و فتح مناطقی از آسیا و شمال آفریقا در سده های اول و دوم هجری قمری و ورود بردگان و اسرا، بستر مناسبی برای کنیزداری جامعه عرب فراهم شد. گروهی از این کنیزان که از مولای خویش صاحب فرزند شدند، اُمّ ولد نامیده می‌شدند. پژوهش پیش رو درصدد است رویکرد افراد جامعه نسبت به اُمّ ولدها و نقش ائمه اطهار (ع) در ارتقاء منزلت اجتماعی آن‌ها را مورد واکاوی قرار دهد. بدین منظور نوشته‌های تاریخی و غیر تاریخی برای درک اجتماعی موضوع، مطالعه و سپس پژوهش با روش توصیفی تحلیلی ارائه شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد در شرایطی که کنیزان و اُمّ ولدها در جامعه‌ی عرب جایگاهی نداشتند و مورد تحقیر و تبعیض قرار می‌گرفتند، ائمه(ع) ضمن حمایت حقوقی از کنیزان، با آزاد کردن و انتخاب آنها به عنوان همسر، عملاً الگویی از رفتار درست و اسلامی را در چارچوب خانواده ارائه دادند و جایگاه و منزلت اُمِّ ولدها را به عنوان همسران و مادران فرزندان خود ارتقاء بخشیدند.

Analysis of the Role of the Imams (AS) in Promoting the Social Status of the Umm-E-Valad With an Emphasis on the Mothers of Imams (AS)

With the expansion of the Islamic realm and the conquest of parts of Asia and North Africa in the first and second centuries (AH) and the arrival of slaves and captives, a suitable platform was provided for the slavery of the Arab community. A group of these maids who had children from their masters were called Mother of the Child (UmmEValad). The present study seeks to investigate the attitude of the community towards the mothers of the children and the role of the Imams (AS) in promoting their social status. For this purpose, historical and nonhistorical writings have been examined for the social understanding of the subject, using a descriptiveanalytical method. The results of this study show that in a situation where slaves and the mothers of the children had no place in Arab society and were humiliated and discriminated against, the Imams (AS) while providing legal support to slaves, by releasing them and choosing them as wives were practically displaying a model of right Islamic behavior. They promoted the status of the mothers as the wives and mothers of their children.