بررسی نقش شهر انبار در تکوین و انتقال خط عربی

انبار شهری است با پیشینه ‌ی تمدنی و موقعیت استراتژیک واقع در میان سه تمدن ساسانی، سریانی و یونانی، بهره ‌مند از امتیازات فراوان و در عصر اسلامی نیز، هم جوار دمشق مجلل امویان، بغداد پرشکوه عباسیان و کوفه، نخستین دژ شهر مسلمانان. همواره سایه عظمت نواحی مجاور بر انبار موثر بوده و موجب غفلت مورخان و محققان از آن شده است. در این میان، نقش میانجی گری انبار در تکوین و انتقال خط عربی نقشی کم ‌بدیل اما مغفول است. بیشترین سهم به کوفه و حیره داده شده حال آن که انبار نیز با دارا بودن ظرفیت های مشابه در تکوین و انتقال خط موثر بوده است. بنابراین مقاله حاضر درصدد است تا با تشریح جایگاه شهر انبار در تکوین خط عربی از خلال منابع کتابخا‌نه‌ای به این دو سوال پاسخ دهد: شهر انبار در انتقال خط عربی به حجاز چه نقشی ایفا نموده است؟ ظرفیت های آن برای تکوین، تکمیل و انتقال خط عربی چه بوده است؟

Investigating the Role of the City of Anbar in the Development and Transmission of the Arabic Writing

Anbar is a city with a civilizational background and a strategic position among the three Sassanian, Syriac and Greek civilizations, enjoying many privileges. In the Islamic era, it was adjacent to the Umayyad majestic Damascus, the magnificent Baghdad of the Abbasid and Kufa, and the first stronghold of the Muslis' city. The shadow of the greatness of the adjacent areas has always affected Anbar, and it has been neglected by the historians and researchers. In the meantime, Anbar's mediating role in the development and transmission of the Arabic writing has been unique, but neglected. Although the biggest contributions were assigned to Kufa and Hirah , Anbar had been effective in developing and transporting the writing with similar capabilities. By explaining the position of the city of Anbar in the development of the Arabic writing through using library resources, the present article attempts to answer these two questions : What role did the city of Anbar play in the transfer of the Arab writing to the Hejaz? What were its capacities for the development, completion and transfer of the Arabic writing?