بررسی تحلیلی جایگاه خلافت عباسی در روند مشروعیت یابی حکومت های محلی ایران از هجوم مغول تا سقوط بغداد (656- 616 ق.)

در پی حمله مغول به ایران در سال 616 قمری و مرگ سلطان محمد خوارزمشاه در 617 قمری دوره ای از رقابت های سیاسی برای کسب قدرت آغاز گردید و بخش های مختلف ایران تحت نفوذ حکومت های محلی قرار گرفت. حد فاصل تهاجم مغول تا سقوط بغداد، برای حکومت های محلیِ ایران به لحاظ حل بحران مشروعیت و تداوم حاکمیت، دورانی سخت بود و پیوند با بازماندگان سلطنت خوارزمشاهی، خلافت عباسی و دربار مرکزی مغول، مهم ترین ابعاد تکاپوهای سیاسی ایشان به شمار می رفت. از مهم ترین مبانی مشروعیت حکومت های محلی، کسب تایید خلیفه عباسی در چارچوب نظریه خلافت اسلامی بود. مسئله اصلی این مقاله، بررسی مناسبات حکومت های محلی با نهاد خلافت پس از حمله مغول و چگونگی تنظیم این مناسبات و تغییرات آن در مواجهه با مغولان در راستای استمرار مشروعیت و تداوم حاکمیت است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای صورت گرفته، مشخص نمود که حمله مغولان و افزایش تهدید آنان، به تدریج روند مشروعیت یابی حکومت های محلی از خلافت را دچار تغییر نمود.

An Analytical Study of the Position of the Abbasid Caliphate in the Process of Legitimizing Iranian Local Governments from the Mongol Invasion to the Fall of Baghdad (616-656 AH)

Following the Mongol invasion of Iran in 616 (AH) and the death of Sultan Mohammad Khwarazm Shah in 617 (AH), a period of political competition for power began and various parts of Iran were influenced by the local governments. The interval between the Mongol invasion and the fall of Baghdad was a difficult time for Iranian local governments to resolve the crisis of legitimacy and sovereignty. The linking with the remnants of Kharazmshahi monarchy, the Abbasid caliphate, and the central Mongol court were the most important aspects of their political struggle. One of the most important foundations of the legitimacy of local governments was the approval of the Abbasid caliph within the framework of Islamic caliphate theory. The main issue of this article is to examine the relationship of local governments with the institution of caliphate after the Mongol invasion and how these relations are regulated and changed in encountering the Mongols, in order to maintain the legitimacy and continuity of sovereignty. This descriptive and analytical study, based on library resources, revealed that the Mongol invasion and their increasing threats gradually changed the process of legitimizing local governments from the caliphate.