تاثیر ساپونین‌های خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم ditylenchus dipsaci

مقدمه: نماتد ساقه و پیاز ditylenchus dipsaci یک عامل بیماری‌زای مهم و خسارت زا در تعدادی از گیاهان زراعی و زینتی از جمله یونجه است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر ساپونین‌های خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد بود تا روشی زیستی برای مدیریت آن یافت شود.  مواد و روش‌ها: تاثیر ساپونین‌های خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد  آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور اکوتیپ‌های یونجه (شش اکوتیپ) و ساپونینهای (خام و خالص آنها) در شرایط آزمایشگاهی بررسی گردید. یافته‌ها: تجزیه واریانس داه ها نشان داد که اثرمتقابل بین دو فاکتور اکوتیپ و ساپونین از نظر آماری معنی‌دار است. با غلظتهای 50 و 90 میکرولیتر ساپونین خام اکوتیپ‌های مختلف، به ترتیب 30 تا 42 درصد و 33 تا 59 درصد تخم‌های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپ‌های نیشابوری بیش‌ترین و پلی‌کراس شیراز و کریساری کم‌ترین تعداد تفریخ تخم را موجب شدند. غلظتهای 10 و 50 میکرولیتر ساپونین خالص به ترتیب بین 56 تا 69 درصد و 61 تا 79 درصد مجموع تخم‌های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپ‌های محلی میاندوآب و نیشابوری بیشترین و پلی‌کراس شیراز کم‌ترین تعداد تفریخ تخم را داشتند. نتیجه‌گیری: ساپونینهای خالص اکوتیپهای یونجه نسبت به ساپونینهای خام تاثیر بیشتری برمیزان تفریخ تخم نماتد دارند. ساپونینهای اکوتیپ پلی‌کراس شیراز یونجه تاثیر بهتری نسبت به سایر اکوتیپها دارد.

impact of raw and pure saponins of six alfalfa ecotypes on ditylenchus dipsaci egg hatching

introduction: the stem and bulb nematode, ditylenchus dipsaci, is an important and damaging pathogen in a number of agricultural and ornamental plants, including alfalfa. the aim of this study was to investigate the effect of raw and pure saponins of six alfalfa ecotypes on the hatching of this nematode’s eggs in order to find a biological method for its management. materials and methods: the effect of raw and pure saponins of six alfalfa ecotypes on the hatching of stem nematode eggs was investigated in a completely randomized factorial design with two factors of alfalfa ecotypes (six ecotypes) and their saponins (raw and pure) in vitro. results: analysis of variance showed that the interaction effect between two factors, ecotype and saponin, is statistically significant. at concentrations of 50 and 90 microliters of crude saponin from different ecotypes, 30-42% and 33-59% of the nematode eggs did not hatch, respectively. the nishaburi ecotypes caused the most and the shiraz and khrisari polycross caused the least number of egg hatching. concentrations of 10 and 50 microliters of pure saponin resulted in between 56 and 69% and 61 and 79% of total nematode eggs failing to hatch, respectively. the local ecotypes miandoab and nishaburi had the highest and shiraz polycross the lowest number of egg hatches. conclusion: pure saponins of alfalfa ecotypes have a greater effect on nematode egg hatching than raw saponins. saponins of shiraz polycross alfalfa ecotype have a better effect than other ecotypes.