بررسی اثر توپوگرافی بر پتانسیل اقلیم گردشگری (مطالعه‌ی موردی: استان مازندران)

در این پژوهش به‌منظور بررسی نقش سطوح ارتفاعی بر اقلیم گردشگری استان مازندران داده‌های عناصر آب و هوایی مربوط به 15 ایستگاه هواشناسی از سازمان هواشناسی کشور اخذ گردید. این داده‌ها شامل؛ حداکثر دمای روزانه (سانتی‌گراد)، میانگین دمای روزانه (سانتی‌گراد) حداقل رطوبت نسبی روزانه (درصد)، میانگین رطوبت نسبی روزانه (درصد)، بارش ماهانه (میلی‌متر)، سرعت باد (متر بر ثانیه) و کل ساعات آفتابی در دوره آماری (2010-1991) بوده است. ارزیابی شرایط اقلیم گردشگری هرماه با استفاده از شاخص میزکوفسکی (tci) انجام گرفت و با توجه به تنوع ارتفاعی ایستگاه‌ها برای هرماه ارتباط بین تغییرات شاخص اقلیم گردشگری و ارتفاع با استفاده از مدل همبستگی پیرسون در سطح معنی‌داری (p-value < 0.05) محاسبه و معادلات رگرسیونی ارایه گردید. در گام بعدی با مبنا قرار دادن این معادلات و با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی استان مازندران پهنه‌های مختلف نمرات tci برای هرماه شناسایی گردید و در ادامه با توجه به نمرات شاخص tci گروه‌بندی ایستگاه‌ها با استفاده از روش خوشه‌ای سلسله مراتبی انجام گرفت. نتایج نشان داد نقش ارتفاعات در افزایش نمرات شاخص tci تنها در نیمه گرم سال مثبت است و در این ‌بین اگرچه برای ماه فروردین در سطوح بالای ارتفاعی تنش سرما غالب است اما از اردیبهشت اثر تعدیلی ارتفاعات نمایان گشته به‌گونه‌ای که در ماه‌های خرداد، تیر، مرداد و شهریور، نمرات بالای شاخص در سطوح ارتفاعی بالاتر از 500 متمرکزشده است. نتایج حاصل از خوشه‌بندی ایستگاه‌ها نیز دو گروه شامل ایستگاه‌های نواحی کم ارتفاع- ساحلی و نواحی مرتفع را تفکیک نمود. بررسی مقادیر ماهانه شاخص در این دو ناحیه نشان داد بالاترین مقادیر نمرات شاخص در نواحی ساحلی و کم ارتفاع در فصل بهار و پاییز متمرکزشده و از آن می‌توان به‌عنوان نواحی گردشگری بهاره و پاییزه یادکرد درحالی‌که برای ایستگاه‌های مرتفع تمرکز این نمرات در فصل تابستان بوده و نواحی گردشگری تابستانه را شکل داده است