تحلیل تحولات موضوعی پژوهش ‏های حوزه برنامه ‏ریزی گردشگری

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت سیر تحول موضوعی پژوهش‏ های حوزۀ برنامه‌ریزی گردشگری در بیش از چهار دهه (1978-2022) و شناسایی زمینه ‏های پژوهشی آتی انجام شده است.روش شناسی: این پژوهش از انواع پژوهش‌های توصیفی- تحلیلی و یک مطالعۀ کمی و کاربردی بوده است. در این مطالعه، ابتدا با تعریف راهبرد جست جوی روشن شامل کلیدواژه‏ ها، معیارهای شمول و خروج در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس، پژوهش‏های پیشین جست جو و پس از مرور عنوان، چکیده و کلیدواژه‌ها و حذف سندهای غیرمرتبط، 836 سند نمایه شده با استفاده از رویکرد کتاب‌سنجی تحلیل و به منظور ترسیم نقشۀ علم و تحلیل شبکه‌های تماتیک، از نرم‌افزار سایمت استفاده شد.یافته ها: نتایج منجر به شناسایی مهم‏ترین شبکه‏های تماتیک در پنج دورۀ زمانی گردید. همچنین، سه ناحیۀ تماتیک به هم مرتبط مدیریت گردشگری، توسعۀ پایدار گردشگری و مشارکت جامعه مشخص شد.نتیجه گیری و پیشنهادات: نتایج این پژوهش منجر به شناسایی مهم‌ترین موضوع‌ها در پژوهش‏ های آتی در حوزۀ برنامه‌ریزی گردشگری گردید که از این میان ذی نفعان گردشگری اگرچه از دورۀ اول مورد توجه پژوهشگران بوده است، همچنان در آینده یکی از مهم‏ترین موضوع‏ها خواهد بود.نوآوری و اصالت: با توجه به اینکه پیش از این مطالعه‌ای با هدف ترسیم ساختار دانش حوزۀ پژوهشی «برنامه‌ریزی گردشگری» و شناسایی تحولات موضوعی آن انجام نشده است، این تحقیق به ارائۀ تصویری کلان و جامع از موضوع‏های اصلی در پژوهش ‏های انجام شده در این حوزه و سیر تحول آن‌ها در بیش از چهار دهه پرداخته است. نتایج این مطالعه، پژوهشگران و فعالان حوزۀ برنامه ‏ریزی و توسعۀ گردشگری را با روندها و زمینه ‏های پژوهشی آتی آشنا می‏ سازد.

thematic evolution of tourism planning research field

context and purpose: this bibliometric analysis explores the evolution of tourism planning research over the past 44 years (1978-2022).design/methodology/approach: the relevant body of literature was screened with a clearly defined search query in the scopus database. after checking the title, abstract, and keywords and removing irrelevant documents, 836 documents indexed in the scopus database were analyzed. scimat was employed for science mapping and analyzing thematic networks. findings: results revealed the major thematic networks in five periods. three interrelated thematic areas were also identified: tourism management, sustainable tourism development, and community participation. among the identified topics, “tourism stakeholders” has attracted scholarly attention since the first period and is expected to be one of the main topics in the future.conclusion: the analysis of the main thematic networks and thematic areas revealed several key trends and areas of focus that offer valuable insights into current and future directions for research.originality/value: although tourism planning dates back several decades, no comprehensive research has been done to investigate thematic evolutions in this research field. this study will help inform researchers and activists in tourism planning and development about future research trends and topics.