بررسی اهداف و اندیشه‌های رهبران اسلام‌گرا در ترکیه نوین

ترکیه نوین (جمهوری ترکیه) در سال 1923 میلادی توسط مصطفی کمال آتاتورک تاسیس می شود. بعد از تاسیس دولت ترکیه (جمهوری نوین ترکیه) در سال 1923، کمال آتاتورک تمام کوشش خود را به کار می گیرد تا اسلام را به عنوان یک دین حداقلی به حوزه خصوصی فرو کاهد و جامعه را با سرعت هرچه بیشتر در جهت هماهنگی با اقتضائات مدرنیته در دوران معاصر هدایت کند؛ اما بعد از مرگ مصطفی کمال آتاتورک، آشکار می گردد که تمام فعالیت ها و برنامه ریزی های او برای قطع ارتباط ترکیه با گذشته عثمانی اش (که نماینده جهان اسلام محسوب می شده) و کاستن از نفوذ آموزه های اسلامی چندان کارآمد نبوده و اسلام همچنان مانند گذشته نقشی اساسی و مهم در شکل دهی هویت اسلامیترکی بر عهده دارد. بنابراین پرسش اصلی پژوهش این است که پیشگامان و پرچم داران اسلام در ترکیه نوین چه کسانی هستند و چه اهدافی را دنبال می نمایند؟ یافته های حاصل از پژوهش تصریح می کنند که دو نحله اسلام سیاسی به رهبری نجم الدین اربکان و اسلام اجتماعی به رهبری فتح الله گولن در ترکیه به فعالیت مشغول هستند که نه تنها در اهداف و آرمان ها بلکه در راهبردها نیز با یکدیگر تفاوت های قابل مداقه ای دارند؛ به گونه ای که اربکان برای رشد اسلام گرایان دست به ترسیم آرمان شهر و جهاد در راستای وصول به آن می زند و می خواهد با اتحاد مسلمانان و استعمار ستیزی اهداف خود را پیاده کند؛ درحالی که گولن ترجیح می دهد با فعالیت های آموزشی، تبلیغی و دست زدن به فعالیت های اقتصادی اهداف خود را عملی نماید که البته در این راه بر ناسیونالسم ترک تاکید ویژه ای دارد.