دین و دولت در اندیشه فتح الله گولن براساس چارچوب تحلیلی اسپرینگز

جریان اسلامگرای اجتماعی که امروزه با نام فتح الله گولن (خوجا افندی)شناخته می شود، استمرار و یا به تعبیردیگر زیرمجموعه گروه نورجیه می باشد.در واقع گولن و اسلام اجتماعی مدنظر او یا نگاه او به مقوله دین و دولت از این جهت مهم به نظر می رسد که او با استفاده از مبانی اسلامی تلاش کرده تا سکولاریسم و یا به تعبیری دیگر جدایی دین و دولت را تئوریزه کرده و در مقابل جنبش های اسلامگرای سیاسی قرار دهد.بنابراین این مقاله درصدداست تا چهارچوب تحلیلی چهارمرحله ای اسپرینگز را بر گولن منطبق کرده و مشاهدات ،مساله شناسی ،آرمان شهرسازی و راه حل های او برای رسیدن به جامعه مطلوب را مورد مطالعه قرار دهد.در نتیجه به صورت خلاصه می توان ادعا کرد که گولن مشکلات اصلی جهان اسلام را در فقر،تفرقه و افراط گرایی و علت این مشکلات را جهل و استبداد حاکم بر جهان اسلام می داندو تلاش می کند آرمانشهری ایجاد نماید که در آن تغییرات اخلاقی بر تغییرات ساختاری اولویت داشته باشد.در نتیجه ایشان تنها راه حل این مشکلات را در اسلام غیرسیاسی و نوزایی مبتنی بر آموزش و دموکراسی و تساهل می داند.البته یافته های مقاله نیز نشان می دهد که جنبش او در همین راستا اقدام به تاسیس یک امپراطوری بزرگ آموزشی ، اقتصادی و تبلیغاتی در سراسر جهان کرده وتلاش می نماید از چین تا بالکان و از آفریقا تا اروپا شاهد نخبگانی باشد که همگی ملهم از امپراطوری او و آرمان های جنبش او باشند.