گفتمان تشیع و برسازی هویت ملی در ایران عصر صفوی

در سده نهم هجری جنبش صوفیان به صورت یک قدرت سیاسی نیرومند در ایران ظهور کرد و حکومت جدیدی به نام پادشاهی صفویه تاسیس نمود. در این مقطع صوفیان با سیاسی ساختن مذهب تشیع، از آن به عنوان دال برتر گفتمان ملی گرایی بهره بردند. تلاقی مذهب و ملیت در گفتمان صفوی باعث شد تا بعد از حدود نهصد سال -پس از ساسانیان وحدت دینی مبنای وحدت سیاسی قرار گرفته و هویت ملی در ایران سربرآورد. در این شرایط گفتمان تشیع صفوی بصورت عاملی جهت تقویت هویت ملی شکل گرفت. گفتمانی که با غیریت سازی، برجسته سازی، طرد و حاشیه رانی، هژمونی خود را به نام پادشاهی »قدر قدرت « در برابر خلافت عثمانی و دیگر رقبای خارجی گسترانید. مقاله حاضر، با استفاده از چارچوب نظری و ابزار تحلیلی برگرفته از تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه، نقش گفتمانِ تشیع صفوی را در هویت بخشی ملی مورد بررسی قرار می دهد.

discourse

This article primarily focuses on the methodological challenges associated with the religious identity of Muslims in the contemporary world. The litewrature review clearly indicates the fact that Muslims have been in forefront attention of a substantially growing body of studies in the more recent years. This article has highlighted the main socioeconomic and demographic characteristics of Muslims both globally and regionally including the Islamic countries, Europe, the US and the Pasific. The underlying conclusion of this analysis emphasizes the key methodological strategy that as Muslims are substantially heterogeneous populations, their varying socioeconomic contexts must be considered in our studies in order to avoid providing misleading knowledge. This methodological strategy tends to particulary apply to Muslims who are the world's fastestgrowing population.