تبیین قلمروخواهی جنبش اخوان‌المسلمین در منطقه خاورمیانه‌

خاورمیانه یکی از مهم‌ترین مناطق ژیوپلیتیکی جهان است از این‌رو همواره محل رقابت بازیگران مختلف برای قلمروسازی بوده است. درحالی‌که در گذشته، عمده قلمروسازی را دولت‌های منطقه و قدرت‌های بزرگ و استعماری انجام می‌داده‌اند، امروزه بازیگران غیردولتی نیز به این حوزه وارد شده‌اند، به‌گونه‌ای که پویش‌های قلمروخواهانه بازیگران غیردولتی در برخی موارد بسیار بیشتر از برخی دولت‌های منطقه‌ است. جنبش اخوان‌المسلمین یکی از بازیگران غیردولتی است که قلمروخواهی آن ماهیت و هدفی ایدیولوژیک دارد. این جنبش که ابتدا در مصر تشکیل شد، تحت‌تاثیر فرایند پخش جغرافیایی، به سایر کشورهای خاورمیانه و سایر مناطق جهان نیز راه یافت و در برخی کشورهای منطقه توانست به قدرت برسد. این مقاله با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه‌ای و اسنادی، به تبیین روند قلمروخواهی و قلمروسازی این جنبش در خاورمیانه و عوامل موثر در قلمروسازی این جنبش پرداخته است. نتیجه بررسی نشان ‌می‌دهد این جنبش با تاکید بر مولفه‌هایی نظیر مذهب تسنن، فرهنگ، نژاد و زبان عربی، جغرافیا و تحولات ژیوپلیتیکی، نظیر استعمار و مسیله فلسطین، در مناطق مختلف خاورمیانه قلمروسازی کرده است و موفقیت آن در قلمروسازی، علاوه‌بر زمینه‌های فوق، تحت‌تاثیر انطباق آن با وضع محیطی در کشورهای مختلف است؛ به‌گونه‌ای که این جنبش در کشورهای مختلف، مسیرهای تقریباً مختلفی طی کرده است.