تاملی جامعه‌شناختی بر بسترهای شکل‌گیری و رشد افراطی‌گرایی اسلامی در نیجریه

نوشتار حاضر می‌کوشد روند شکل‌گیری رادیکالیسم اسلامی در نیجریه را بررسی کند. در این راستا، تلاش شده است به این سوال پاسخ گفته شود که چه عواملی زمینه‌ساز ظهور و رشد افراط‌گرایی مذهبی در نیجریه به‌طور اعم و گروه بوکوحرام به‌طور اخص شده است. عوامل زمینه‌ساز ظهور بوکوحرام بسیار پیچیده هستند و شامل عوامل جمعیتی، اقتصادی، سیاسی و آموزشی می‌شوند. براساس شواهد موجود، افراطی‌های مسلمان گروه‌هایی هستند که دربرابر روند یکپارچه‌سازی مدرنیته ایستادگی می‌کنند و خواهان بازگشت احکام دینی به صحنه سیاست‌ورزی کشور خود هستند. این گروه‌ها به‌دلیل دسترسی‌نداشتن به سازوکارهای قانونی، از خشونت همچون ابزاری برای دستیابی به اهداف خود استفاده می‌کنند؛ به‌عبارت‌دیگر، معتقدان به این خط‌مشی آن را هویت جدیدی برای مسلمانان و راه‌حلی برای جلوگیری از زوال و انحطاط جوامع مسلمان می‌دانند. یکی از گروه‌های اسلامی نوظهور که رادیکالیزه شده است، بوکوحرام در کشور نیجریه است. براین‌اساس، متغیرهایی همچون فقر گسترده مناطق مسلمان‌نشین درمقایسه‌با مناطق مسیحی، عدم حضور موثر مسلمانان در عرصه سیاسی، وجود درگیری‌های قومی سابقه‌دار و احساس هویت‌زدایی در بین مسلمانان توسط دولت سکولار به رادیکال‌شدن هرچه‌بیشتر این گروه منجر شده است. راهکار حل مسیله نیز دو جنبه دارد: در وهله اول، آغاز گفت‌وگو با بوکوحرام برای توقف حملات و در وهله دوم، اجرای سیاست‌های مبتنی‌بر امنیت انسانی برای بهبود وضع زندگی در مناطق شمالی کشور نیجریه.