ستیز دولت و بنیادگرایی اسلامی و تاثیر آن بر توسعه در خاورمیانه

امروزه در اکثر نظریه‌های مرتبط با توسعه، رژیم‌های دموکراتیک، به عنوان یکی از ابزارها و شاخص‌های توسعه معرفی می‌شوند. در واقع رژیم‌های دموکراتیک به لحاظ نظری و به لحاظ عملی مهم‌ترین و مناسب‌ترین بستر را برای توسعه فراهم می‌کنند که رژیم‌های دیگر هرگز نمی‌‌توانند چنین نقشی را ایفا کنند. با نگاهی به رژیم‌های سیاسی حاکم در منطقه خاورمیانه مشخص می‌گردد که به جز تعداد معدودی از آن‌ها اکثر کشورهای منطفه خاورمیانه در مقایسه با مناطق دیگر، حتی در مقایسه با کشورهای اسلامی خارج از این منطقه مثل مالزی، از حیث توسعه و روند گذار به دموکراسی عقب‌مانده تلقی می‌شوند، حال آن که گروه‌های مخالف دولت ممکن است بتوانند راه را برای تحقق دموکراسی ایجاد کنند. با عنایت به این‌که بنیادگرایی اسلامی به عنوان مهم‌ترین جنبش ‌سیاسی منطقه به فعالیت می‌پردازد؛ در این پژوهش با استفاده از روشی توصیفی-تبیینی این سوال مورد بررسی قرار می‌گیرد که: ساختارهای سیاسی فعلی و بنیادگرایی اسلامی چه تاثیری بر فرایند توسعه‌ در منطقه خاورمیانه داشته و دارند؟ و در پاسخ به سوال فوق این فرضیه مورد آزمون قرار خواهد گرفت: رژیم‌های اقتدارگرای منطقه و بنیادگرایی اسلامی بدیل آن‌ها به دلیل ماهیت غیردموکراتیک خود مهم‌ترین مانع توسعه در میان کشورهای منطقه خاورمیانه می‌باشند. یافته‌های این پژوهش ضمن تایید فرضیه فوق گویای آن است که: جنبش‌ بنیادگرای اسلامی که با دولت‌های اقتدارگرای منطقه در حال ستیز و مبارزه هستند به دلایل خاص خود با دموکراسی نیز مخالف هستند، ایده‌ها، اهداف و نهادهای سیاسی مورد نظر بنیادگرایان که آن را تحت عنوان حکومت مطلوب در جامعه تعقیب می‌کنند با تیوری‌ها و واقعیت‌های مربوط به دموکراسی انطباق ندارد.