درون‌مایه‌های سیاسی آثار ادیب‌الممالک فراهانی

چکیده: هنر و ادبیات، از جمله عرصه‌های ظهور و بروز سیاست هستند. ادبیات و شعر مشروطه نیز، ضمن دربرگیری مضامین سیاسی، عمدتاً ادبیاتی متعهد، دور از دربار، با زبان مردمی، دارای موضوعات جدید و متاثر از حوادث زمانه محسوب می‌گردد. ادیب‌الممالک فراهانی نیز یکی از ادیبان بزرگ آن دوران بوده و در کنار دیگران، و با اثرپذیری از حوادث و افکار زمانه‌اش، دوره جدیدی از ادبیات سیاسی فارسی را رقم زده است. این مقاله برای تبیین صبغه سیاسی افکار ادیب در صدد است به بررسی مسایلی همچون تجددخواهی، عدالت، ناسیونالیسم و وطن‌پرستی، آزادی‌خواهی و قانون‌مداری، وحدت، اخلاق و سیاست، ونیز آگاهی‌بخشی برای پیشرفت، در آثار وی بپردازد.