شناسایی عوامل عمده و کلیدی وقوع انقلاب و کودتا در کشورهای عرب خاورمیانه با استفاده از روش دلفی فازی

از دیدگاه برخی از صاحبنظران بسیاری از تحولات واقع شده در دهه اول و دوم قرن بیست و یک خاورمیانه انقلاب است. با این حال، اگر انقلاب را در معنای دقیق و سنتی آن تعریف نمائیم و میان انواع مختلف بی‌ثباتی تمییز قائل شویم، نمی‌توان نام انقلاب را جز بر تعداد معدودی از تحولات و آن هم با اما و اگر عنوان نمود. از طرف دیگر، همواره ریسک وقوع انقلاب در این منطقه زیاد بوده است و همین موضوع می‌تواند ضرورت توجه و بررسی دائم این تحول را خاطر نشان سازد. کودتا نیز تحول دیگری است که البته، برخلاف انقلاب، بارها به وقوع پیوسته است. نکته آن است که برخی از کودتاهای این منطقه بعد از مدتی ویژگی‌های انقلاب را به خود گرفته‌اند و از این رو با مشارکت توده همراه گشته‌اند. لذا، در بسیاری از مواقع خطوط تمییز میان کودتا و انقلاب کمرنگ می‌شوند. این مسئله ضرورت بررسی کودتا را نیز دوچندان ساخته است. از میان سوالات مختلف، چرایی وقوع این تحولات همواره یکی از سوالات مهم بوده است. این اثر با مطالعه کشورهای عرب خاورمیانه در بازه زمانی 2015-1992 و با بهره بردن از کارشناسان ایرانی در تکنیک دلفی فازی، به ترتیب 6 و 4 عامل را به عنوان عوامل عمده و کلیدی وقوع انقلاب و کودتا شناسایی نمود. این عوامل تنها 20 درصد از کلیه عوامل هستند، ولی از ضریب تاثیرگذاری 80 درصدی در وقوع تحولات مذکور برخوردارند.  

general and key factors of revolution and coup d’état in the arabic countries of the middle east by fuzzy delphi

some scholars believe that many of 2010-2015 upheavals in the middle east are revolutions. however, if we define the revolution in a delicate and traditional meaning and draw off the variety of instability, it isn’t possible to call them revolutions except a few numbers with lots of doubts. but, most of researchers believe that the risk of revolution has always been high and because of this, the its perpetual attention and research is necessary. the coup d’état is another upheaval which, notwithstanding the revolution, has been taken place a lot. the problem is that some of the middle east’s coup d’états tend to absorb the elements of revolution. so, the separating line between the revolution and coup d’état often become pale. the matter emphasizes researching of it. among different questions, the reasons of their occurrence have always been an important question. the article by reviewing the arabic middle east from 1992 to 2015 and by using the opinions of iranian experts and the fuzzy delphi, found 6 and 4 general and key factors of happening revolution and coup d’état respectively. these are only 20% of all factors, but have an 80% influence on the happening of it. the matter has functional advantages since time and financial limitations for actors prevent them to control all the factors effectively. so, governmental and non-governmental actors are searching key factors to reduce costs and achieve the most efficiency.