رویکردهای دیپلماسی فرهنگی ایران در عراق پس از سقوط صدام

موضوع دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عراق، پدیده‌ای هم‌زاد انقلاب اسلامی است که با جنگ 2003 در عراق، به رهبری ائتلاف تحت کنترل آمریکا، به شکل افقی و عمودی توسعه یافت و بسترهای تازه‌ای از سرریزی روابط و پیوندهای فرهنگی را بارآورد. تا حدی که دیگر نمی‌توان از یک دیپلماسی فرهنگی تک‌بعدی سخن گفت و عرصه‌ها و بسترهای آن به حدی از نفوذ رسیده است که جمهوری اسلامی را به عامل کلیدی در روند کلی تحولات سیاسی امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عراق بدل نموده است. در چارچوب این موضوع سوال مقاله‌ی حاضر این است که »شاخصه های دیپلماسی فرهنگی ایران در عراق پس از سقوط صدام مبتنی بر چه رویکردی بوده است؟ « یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که ایران در تولید یک فضای کلان برای دیپلماسی فرهنگی در خصوص عراق، مبتنی بر واقعیت‌های قومی مذهبی آن تلاش دارد با بهره‌گیری از رویکرد ایران‌شهری بر جامعه‌ی کردی و نیز با بهره‌گیری از گفتمان کلان پیوندهای تاریخی با اعراب به شکل کلی و اشتراکات فرهنگی مذهبی با شیعیان به شکل خاص، و رویکرد محور مقاومت به توسعه‌ی نفوذ دیپلماسی فرهنگی خود بپردازد. به ‌منظور تحلیل مباحث مذکور در ابتدا تلاش خواهد شد تا خوانشی تاریخی از تحولات پس از 2003 تا به امروز از روابط ایران و عراق و شیوه‌های نفوذ ایران را مطرح نموده که به شکل پیدا و پنهان چگونگی بهره‌گیری جمهوری اسلامی از وزنه اکثریت شیعی عراق و نیز اشتراکات هویتی ایرانی کردی را برای پیش‌برد نفوذ کشور در عراق در بعد فرهنگی به نمایش می‌گذارد. در ادامه پیوندهای دیپلماسی فرهنگی ایران با کردها در عراق، بر مبنای محوریت منطق دیپلماسی فرهنگی ایران‌شهری مورد بحث قرار داده و سویه‌های اصلی ابعاد این دیپلماسی که توانسته اذهان کردها را معطوف خود کند، مورد واکاوی قرار خواهد گرفت تا نشان داده شود که ایران در حوزه دیپلماسی فرهنگی، چه خودآگاه و چه ناخودآگاه در مسیر رویکرد ایران‌شهری فرهنگی نسبت به کردها پیش رفته است. در بخشی دیگر و به شکل مبسوط بر بحث از روابط ایران با مناطق دیگر عراق و حکومت مرکزی آن، شیعیان و نیز سنی‌ها از مسیر دیپلماسی فرهنگی و تمرکز بر قدرت نرم نفوذ ایران در عراق پرداخته می‌شود. در این بخش، کارکرد اشتراکات فرهنگی، تاریخی و مذهبی، با تمرکز بر دیپلماسی فرهنگی مذهبی، رسانه‌ای و ... مورد واکاوی قرار می‌گیرد که چگونه بهره‌گیری از گفتمان کلان پیوندهای تاریخی با اعراب به شکل کلی و اشتراکات فرهنگی مذهبی با شیعیان به شکل خاص، و رویکرد محور مقاومت باعث توسعه‌ی نفوذ دیپلماسی فرهنگی ایران در عراق شده است. روش تحقیق در این مقاله، بر مبنای پژوهش کیفی مورد محور و مبتنی بر روش کتاب‌خانه‌ای با جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات است.

Turkish Cultural Diplomacy in Iraq with Neo-Ottomanism Approach and Turkish Nationalism (2003-2019)

The study of Turkish cultural diplomacy in Iraq depends on understanding the new foreign policy view of the Middle East. By raising the issue of zero conflict and improving relations with the countries that survived the former Ottoman Empire, the Turkish government, within the framework of neoOttomanism and a unified Turkish identity in the form of nationalism, tried to present itself as a strategic transregional actor. Although recent developments in Turkey #39;s domestic politics, as well as in the Arab Spring and its aftermath, have somewhat obscured the continuation of the NeoOttoman life, a zerosum conflict in Turkey #39;s foreign policy, it still adheres to the cultural diplomacy of this approach. In this context, Iraq is of strategic importance as Turkey #39;s most important entry into the Middle East. Accordingly, the main question of the article is What are the theoretical and practical aspects of Turkish cultural diplomacy in Iraq from 2003 to 2019, and to what extent is Turkey a key regional actor in addressing Iraq #39;s macrocultural, political and social structure? Has it been successful? rdquo; The findings show that Turkey has been able to deepen its sphere of influence in Iraq by focusing on its cultural structures and tools such as the media, Turkish films and series, Turkish language and literature, culturalreligious ties with Iraq, and strong ties with Turkmens as a single identity. Create for yourself. The research method in this paper is based on qualitative research based on and based on library method with data collection and analysis.