دیپلماسی علمی به‌مثابه قدرت نرم: از تجارب جهانی تا الگوی بومی

امروزه دیپلماسی علمی جایگاه مهمی بین کشورهای جهان پیدا کرده و مخصوصاً کشورهای مدعی رهبری جهانی به‌صورت فزاینده از ظرفیت آن در جهت افزایش قدرت نرم و افزایش نفوذ خود در جوامع هدف استفاده می‌کنند. جمهوری اسلامی ایران نیز کمابیش به این مسئله اهتمام داشته است، اما با توجه به فقدان یک الگوی جامع و موثر برای دیپلماسی علمی ایران در این پژوهش تلاش شده است با روش تحلیلیتوصیفی تجارب و دستاوردهای نظری و عملی جهانی مورد نقد و بررسی قرار گیرد و گامی کوچک و ابتدایی در راستای حرکت به سمت الگوی مطلوب اسلامیایرانی دیپلماسی علمی برداشته شود. این پژوهش ضمن بررسی تعاریف موجود دیپلماسی علمی، به رویکردها، حوزه‌ها و ابعاد آن می‌پردازد و تجربه عملی کشورهای منتخب را در دیپلماسی علمی بیان می‌کند. در پاسخ به سوال اصلی پژوهش یعنی »در الگوی مطلوب اسلامیایرانی دیپلماسی علمی چگونه به افزایش قدرت نرم کشور می‌انجامد؟ « با بهره‌گیری از تجارب جهانی و مبانی و اصول اسلامیایرانی می‌توان شش بعد را برای این الگو برشمرد و آن را از این حیث بررسی کرد: هدف، رویکرد، محتوا، ابراز، مخاطب و کنشگر. این شش بعد به ابعاد و حوزه‌های مختلف دیپلماسی علمی قابل تسری است. الگوی مطلوب دیپلماسی علمی و ابعاد شش‌گانه آن را می‌توان به‌صورت یک منظومه ترسیم کرد. منظومه‌ای که هدف نهایی آن اقامه قسط و تزکیه مسلمانان و مردم جهان از طریق تحقق تمدن نوین اسلامی و سلطه حق بوده و سایر اجزای آن در ذیل این هدف کلی قرار می‌گیرند و عمل می‌کنند.

Science Diplomacy as Soft Power: From Global Experiences to Iranian patterns

Today, Science Diplomacy has found an important place among the world countries, and especially the countries claiming world leadership are increasingly using its capacity to increase their soft power and influence in the target societies. The Islamic Republic of Iran has also been more or less concerned with this issue, but due to the lack of a comprehensive and effective model for Science Diplomacy in Iran, in this research, an attempt has been made to review the global theoretical and practical achievements and experiences by analyticaldescriptive method and to take a small and elementary step in the direction of moving towards the desired IslamicIranian pattern of Science Diplomacy. This research, while examining the existing definitions of Science Diplomacy, deals with its approaches, areas and dimensions and expresses the practical experience of selected countries in Science Diplomacy. In response to the main research question, namely, ldquo;How does Science Diplomacy in the desired IslamicIranian pattern lead to an increase in the soft power of the country? rdquo; using global experiences and IslamicIranian principles, we can enumerate six dimensions for this pattern and examine it in this regard: purpose, approach, content, expression, audience and operator. These six dimensions can be extended to different dimensions and areas of Science Diplomacy. The desired pattern of Science Diplomacy and its six dimensions can be drawn as a system A system whose ultimate goal is the establishment of justice and cultivation of Muslims and the people of the world through the realization of a new Islamic civilization and the dominion of Allah, and its other components are placed under this general goal and act.