نقدی بر عقلانیت سیاسی از نظر آخوندخراسانی

در این مقاله با مراجعه به آثار مکتوب برجای مانده از آخوندخراسانی به بررسی دیدگاه این شخصیت برجسته روحانی طرفدار نهضت مشروطه درمورد چگونگی سازماندهی امور عمومی جامعه پرداخته شده است. هدف: هدف آن است که با بررسی دقیق‌تر دیدگاه های ایشان در یک چارچوب مفهومی مشخص دریابیم که راهکار پشنهادی ایشان درمورد اداره جامعه، کاهش ظلم شاهان و جبران عقب ماندگی ایران چه بوده است. در این راستا با بهره‌گیری از رهیافت عقلانیت سیاسی فوکویی که به رابطه حاکم و مردم مربوط می‌شود، سه عقلانیت سیاسی تا کنون تحقق یافته از دید فوکو یعنی عقلانیت سیاسی »امیرنشینی «، »شبانوارگی قدیم « و »شبانوارگی جدید « را مورد توجه قرار داده و با عنایت به اصلاحات دینی تحقق یافته در مسیحیت غرب و مفاهیم مطروحه در فلسفه غرب در زمینه امور عمومی، ویژگی‌های سه عقلانیت مذکور بازشناسی، تفکیک و دسته‌بندی شده است. بدین‌ترتیب معیار لازم برای شناسایی عقلانیت مستقر در ادوار مختلف به‌دست آمده و در یافتن پاسخ به دو سوال: 1 آخوندخراسانی برای تغییر کدام عقلانیت سیاسی تلاش کرده است؟2 عقلانیت سیاسی مطلوب وی کدام بوده است؟ به این نتیجه رسیده‌ایم که عقلانیت سیاسی مستقر در دوران متصل به مشروطه برخلاف نظر عده‌ای از نویسندگان نه »شبانوارگی « بلکه »امیرنشینی « بوده و عقلانیت مطلوب این عالم دینی »شبانوارگی قدیم « بوده است.فرضیه: به‌نظر می‌رسد که عقلانیت سیاسی مطلوب آخوندخراسانی بر مبنای عقلانیت دینی و شرع بوده است.

A critique of political rationality from the point of view of Akhund Khorasani

The answer to the question What was the political thought of Mullah Mohammad Kazem Khorasani in the field of legitimacy of the government in the era of absence, and what did this idea have to do with his constitutionalism? We express fixed political thought , and the result of another perspective political model . Fixed political thought is a set of abstract, general and permanent propositions in the field of politics that do not originally refer to the political environment; In contrast, the political model is a part of political thought that is originally presented in response to the political environment according to fixed political principles and thought. Therefore, in the present article, which has been done in a descriptiveanalytical method with the aim of analyzing the political rationality of the Khorasani clergy regarding governance, it was found that among the research and analytical sources on the political thought of the clergy, there are two important groups. The basis of the legitimacy of the government is the will of the people. By relying on some documents, reports and analyzes of the political positions of the mullahs during the constitutional movement, they have tried to make their thinking in a way compatible with Western democratic ideas, and in contrast. Put other Shiite jurists with political thought. On the contrary of this approach, there is a different and, of course, correct view and interpretation that the mullahs, like other jurists, have expressed in favor of the monopoly of the legitimacy of ruling over the jurists in the age of occultation.