مفهوم و قواعد جواز و احکام نیابت حج در شریعت اسلامی

نیابت در حج از همان قرون اولیه دوره اسلامی مورد بحث و استدلال در شرایط مختلف قرار گرفته است. نیابت در مفهوم فقهی به معنی قائم مقام شدن برای فرد دیگری برای انجام عمل خاصی است و از این منظر با وکالت شباهت دارد که مفهوم حلال گشتن تصرف یا نفوذ تصرف نیز در آن جاری است. از نظر فقهی نایب در حج بایستی نیت نایب شدن را داشته باشد و منوبّ عنه را نیتاً تعیین کرده باشد. اگر نایب پس از احرام و دخول به حرم فوت نماید، حج برای وی و منوب عنه جایز است و نایب مستحق تمام مال الاجاره خواهد بود. قاعده بر این اساس است که نیابت از دونفر در یک سال جایز نیست؛ اما این قاعده دو استثنا دارد: اول نیابت در حج و دوم پیش آمدن شرایط قهری. نتیجه اینکه در حالتی که فرد عاجز باشد، نیابت در ابعاض حج از جانب وی مجزی است. اما اگر بعد از به پایان رسیدن فریضه حج چیزی از اجرت باقی مانده باشد، برای خود نایب است. و اگر اجرت برای تکمیل حج کم باشد، تکمیل آن بر منوب عنه واجب نیست، مگر اینکه در قرارداد به آن اشاره شده باشد. فلذا مقاله حاضر با در نظر گرفتن موضوعات فوق با روشی توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع فقهی و روایات در میان فقهای امامیه و اهل سنت به احکام، شرایط نایب و منوب عنه در خصوص انجام فریضه حج در موارد خاص، قهری و ... خواهد پرداخت.

Permits and rules of representation in Hajj

Representation in Hajj has been discussed and argued in various contexts since the early centuries of the Islamic period. In the jurisprudential sense, representation means becoming a substitute for another person to perform a certain action, and from this point of view, it is similar to power of attorney, which also includes the concept of making possession lawful or influencing possession. According to jurisprudence, the deputy in Hajj should have the intention of becoming the deputy and the intention of the curse should be determined by the intention. If the vicegerent dies after entering ihram and entering the shrine, Hajj is permissible for him and the vicegerent, and the vicegerent will be entitled to all the rent. The rule is that it is not permissible to represent two people in one year; But this rule has two exceptions: first, representation in Hajj and second, the occurrence of coercive conditions. The result is that in case of incapacity of the person, representation in the dimensions of Hajj is separate from him. But if there is anything left from the reward after the end of the Hajj, it is a vicegerent for himself. And if the reward for completing Hajj is low, it is not obligatory to complete it on the basis of the curse, unless it is mentioned in the contract. Therefore, the present article, taking into account the above issues in a descriptiveanalytical manner and relying on jurisprudential sources and narrations among Imami and Sunni jurists to the rulings, deputy and subordinate conditions regarding performing Hajj in special cases, compulsory and. .. will pay.