زمینه‌های ساختاری و عوامل کارگزاری شکل‌گیری نهاد بسیج مستضعفان

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، رهبران انقلاب برای حفظ، تثبیت و تداوم انقلاب اسلامی و به علت عدم اعتماد به ساختارهای نظام پیشین، نهادهایی تاسیس کردند تا ضمن نفی ایدئولوژی های رقیب، به تبلیغ پایدار ایدئولوژی انقلاب اسلامی و در همین راستا به مبارزه با نیروهای ضد انقلاب داخلی و خارجی بپردازند. یکی از این نهادها، بسیج مستضعفان می باشد که پیرو فرمان 5 آذر 1358 امام خمینی شکل گرفت. با عنایت به اینکه نهادها خروجی همراهی ساختار و کارگزار هستند، نهاد بسیج نیز مجمع همگرایی زمینه های ساختمندشده و عاملان اجتماعی است. از این رو، پرسش اصلی پژوهش پیش رو این است که زمینه های ساختاری و عوامل کارگزاری موثّر در شکل گیری نهاد بسیج کدامند؟. نگارندگان با بهره گیری از نظریه ی ساخت یابی و روش تحلیل اسنادی به این نتیجه نائل شدند که بسیج ایران در نتیجه هم نهادی زمینه های امنیتی_سیاسی، فرهنگی_اجتماعی و اقتصادی و کنشگرانی چون سپاه، خرده گروه های انقلابی و شخصیت هایی مثل امام خمینی، جواد منصوری، امیر مجد و اقدامات غیرمستقیم دیگر رهبران و نهادهای نوپای انقلاب شکل گرفته است.

Structural backgrounds and brokering factors of the formation of the Most Mobilized Entities

After the victory of the Islamic Revolution, the leaders of the Revolution established institutions for the maintenance, consolidation and continuation of the Islamic Revolution due to the lack of their confidence in the structures of the former system. Their aim was to reject rival ideologies, to propagate the ideology of the Islamic Revolution in a sustainable manner and to fight against internal and external counterrevolutionary forces. One of these institutions is Basij Mostazafan (Mobilization), which was formed following the decree of Imam Khomeini on November 26, 1979. Given that the institutions are the output of the coordination between structures and agents, the institution of Basij is the convergence of structured contexts and social actors. Therefore, the main question of the present research is what are the structural backgrounds and effective factors influencing the formation of the mobilization institution? By using structural theory and document analysis method, the authors conclude that the Iranian mobilization (Basij) was formed as a result of cooperation in the fields of security, politics, culture, society and economy as well as activists such as the the Islamic Revolutionary Guard Corps (IRGC), revolutionary subgroups and characters such as Imam Khomeini, Javad Mansouri, Amir Majd, and other indirect actions of the leaders and the institutions of the Revolution.