رقابتهای ژئوپلیتیکی عربستان سعودی و ایران و ضرورت گذار از ژئوپلیتیک ایدئولوژیک به ژئواکونومی در منطقه خلیج فارس

جهان به مناطق ژئوپلیتیکی مختلفی قابل تقسیم است که یکی از مشخص ترین آنها منطقه خلیج فارس و جنوب غربی آسیا است. این منطقه ژئوپلیتیکی و راهبردی در دهه های اخیر، همواره یکی از مناطق پرتنش و بحران خیز در جهان بوده و در سالهای اخیر این روند تشدید شده است. اگرچه رویدادهای ژئوپلیتیکی منطقه جنوب غربی آسیا متاثر از ساختار ژئوپلیتیک جهانی است، اما ترتیبات امنیتی و ساختار ژئوپلیتیکی آن تا حدود بسیار زیادی تابع رفتار عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران، به عنوان دو قدرت برتر منطقه ای و دو قدرت رقیب بوده است. بنابراین مساله پژوهش این است که مناسبات ژئوپلیتیکی میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی چگونه است و در چارچوب کدام گفتمان ژئوپلیتیکی، همکاری و همگرایی میان آنها و به طور کلی در جنوب غربی آسیا قابل تحقق است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از داده های کتابخانه ای انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که روابط میان این دو قدرت منطقه ای بر اساس شاخصهای ژئوپلیتیک ایدئولوژیک است که باعث نظامی گری، رقابت بر سر حوزه های نفوذ، رقابتهای ایدئولوژیکی، گسیختگی فضای ژئوپلیتیکی، افزایش تنش و جنگهای نیابتی در منطقه شده است. این در حالی است که در صورت اتخاذ استراتژی و گفتمان ژئواکونومی در منطقه، می توان همکاری و همگرایی منطقه ای و در نتیجه زمینه را برای توسعه و امنیت پایدار منطقه ای فراهم کرد.

Saudi-Iranian geopolitical rivalries and the necessity of transition from ideological geopolitics to geo-economics in the Persian Gulf region

The world is divided into various geopolitical regions, one of the most prominent of which is the Persian Gulf and southwestern Asia. In recent decades, this geopolitical and strategic region has always been one of the tension regions in the world and has been intensifying in recent years. Although geopolitical events in the Southwest region of Asia have influenced by the global geopolitical structure, its security arrangements and geopolitical structure have depended on largely to Saudi Arabia's and the Islamic Republic's behavior as two superior regional powers and two rival powers. Therefore, the research problem is how the geopolitical relationship between the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia and within context what geopolitical discourse can be realized the cooperation and convergence between them and generally in the southwest of Asia. This research is done using descriptiveanalytical method and using library data. The results of the research show that the relations between these two regional powers are based on ideological geopolitical indices that have led to militarism, rivalry over domains of influence, ideological rivalries, the division of geopolitical space, increased tensions, and proxy wars in the region. However, if geoeconomics strategy and discourse in the region are adopted, regional cooperation and integration and also regional development and sustainable security can be provided.