ارائه یک مدل ریاضی برای مسئله موازنه هزینه - زمان - اثرات زیست‌محیطی و حل آن با الگوریتم‌های فراابتکاری ازدحام ذرات و کرم شب‌تاب

افزایش تعداد و گردش مالی پروژه‌های سازمان‌ها و سازمان‌های پروژه‌محور از یک سو و شدت‌گرفتن دغدغه‌های زیست‌محیطی تحت مفهوم «توسعه پایدار» از سوی دیگر به ورود دغدغه‌های زیست‌محیطی در مدیریت پروژه منجر شده است. از اینرو در این مطالعه، اثرات زیست‌محیطی پروژه به‌عنوان شاخص جدیدی در مسئله موازنه هزینه زمان پروژه در نظر گرفته شده و مدل ریاضی جدیدی با سه شاخص هزینه، زمان و اثرات زیست‌محیطی ارائه شده است. با توجه به دشواری حل مدل ریاضی ارائه‌شده از دو الگوریتم فراابتکاری ازدحام ذرات چندهدفه و کرم شب‌تاب چندهدفه به‌صورت ترکیبی با یک الگوریتم ابتکاری که جواب‌های موجه از نظر روابط پیش‌نیازی ایجاد می‌کند، در محیط نرم‌افزار متلب استفاده شد. نتایج به‌کارگیری این مدل ریاضی و الگوریتم‌های حل بر روی ‌داده‌های مسائل استاندارد موجود در کتابخانه psplib نشان داد که مدیران پروژه با به‌کارگیری این مدل ریاضی در زمان‌بندی پروژه خود، حق انتخاب بین مقادیر مختلف زمان، هزینه و اثرات زیست‌محیطی پروژه را خواهند داشت و از طرفی می‌توانند اثرات زیست‌محیطی پروژه را کنترل کنند؛ همچنین مقادیر شاخص‌های ارزیابی جواب‌های پارتو نشان داد که الگوریتم ازدحام ذرات کارایی بهتری نسبت به الگوریتم کرم شب‌تاب در این مسئله داشته است.