ارزیابی مبتنی بر مدل سیاست های کاهش وابستگی به انرژی: مدلی بر اساس رویکرد پویایی شناسی سیستم

تقاضای بالا و غیرمنطقی سوخت در ایران، مصرف بیش‌ازاندازه و بعضاً غیرعقلانی سوخت در بخش‌های مختلف ازجمله حمل‌ونقل در کنار تامین سوخت ارزان‌قیمت برای نیروگاه‌های تولید برق، عدم وجود استانداردهای صحیح در مصرف سوخت در بخش‌های مختلف، وابستگی شدید تامین انرژی به سوخت‌های فسیلی را برای ایران به ارمغان آورده است. این موضوع در کنار واردات برخی مشتقات سوخت مانند بنزین جهت استفاده در حمل‌ونقل و چندین عامل دیگر باعث شکل گیری وابستگی به مسیر استفاده از انرژی‌های فسیلی شده است. افزایش هزینه های تامین انرژی با درنظرگیری روند افزایشی تقاضای انرژی و خصوصا شدت انرژی کشور، تهدیدی جدی برای امنیت انرژی کشور به شمار می رود. از این رو تحقیق حاضر با هدف تحلیل ساختار سیستمی مولد مسئله وابستگی به انرژی در ایران و همچنین ارزیابی مبتنی بر مدل سیاست ها و راهکارهای مطرح برای کاهش این وابستگی طراحی شده است. روش تحقیق حاضر مبتنی بر مراحل روش پویایی شناسی سیستم است. این روش با بهره گیری از رویکرد سیستمی و کل نگر در تحلیل سیستم، تحلیل بازخوردهای حاکم و نیز ارائه مدل شبیه سازی، امکان یادگیری از عملکرد و رفتار یک سیستم پیچیده را مهیا می سازد، از این رو ابزار مناسبی برای ارزیابی سیاست‌های مدیریتی می باشد. پس از ساخت مدل شبیه سازی و اعتبارسنجی آن، چهار سیاست تداوم وضع فعلی، افزایش عرضه انرژی از طریق سوخت‌های فسیلی، افزایش عرضه از طریق انرژی‌های تجدید پذیر و همچنین مدیریت سمت تقاضا روی مدل اجرا گردید. نتایج نشان می‌دهد اجرای توام سیاست های مدیریت سمت تقاضا و توسعه ظرفیت انرژی‌های تجدید پذیر می‌تواند بصورت همزمان کاهش میزان شاخص وابستگی به انرژی و همچنین افزایش شاخص امنیت انرژی را در بلندمدت به همراه داشته باشد.