فرآیند افشای مسائل عمده حسابرسی در گزارش حسابرس: نظریه داده‌بنیاد

در سال 1401 افشای مسائل عمده حسابرسی با هدف ارتقای ارزش اطلاعاتی گزارش حسابرس ضرورت یافته است. مسائل عمده حسابرسی، مسائل با اهمیتی هستند که نقش حیاتی در حسابرسی داشته اند و شامل مسائل مرتبط با واحد تجاری و مسائل مرتبط با حساب‌ها می باشند. هدف پژوهش حاضر مدل‌سازی فرآیند افشای مسائل عمده در بازار حسابرسی ایران است. روش انجام این پژوهش نظریه داده ‌بنیاد بوده و ابزار پژوهش مصاحبه عمیق با خبرگان، جهت شناخت وضع موجود و کشف تنگناها و چالش‌های موجود بر سر راه فرآیند این افشاییات است. بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده (47 مفهوم و 14 مقوله)، علت اصلی نیاز به افشای مسائل عمده حسابرسی، همگامی با مراجع بین‌المللی در جهت افزایش محتوای اطلاعاتی گزارشات حسابرسی و الزام آن از سوی سیاست‌گذاران حرفه بوده است. راهبرد افشای چنین مسائلی عبارتست از ارزیابی و شناسایی تنگناها و نقاط با اهمیت چالش ‌برانگیز در فرآیند حسابرسی و افشای این مسائل و نحوه برخورد حسابرس با آنها در گزارش، ضمن اطلاع‌رسانی به ارکان راهبری شرکت می‌باشد. عوامل مختلفی در اجرای این راهبرد اثرگذارند که از آن جمله می‌توان به ویژگی‌های صاحب‌کار، ویژگی‌های موسسه حسابرسی و ویژگی‌های کار حسابرسی اشاره کرد. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد فرآیند افشای مسائل عمده حسابرسی در ایران تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داشته و با چالش‌هایی اساسی (چالش‌های استفاده‌کنندگان، استانداردها و چالش‌های حرفه‌ای) روبرو است. چنانچه این چالش‌ها برطرف نگردد، حرفه به هدف غایی خود یعنی افزایش محتوای اطلاعاتی گزارش حسابرسی و کمک به تصمیم‌گیری استفاده‌کنندگان و اعتماد عمومی نخواهد رسید. با توجه به جدید بودن الزام به افشای این مسائل در گزارش حسابرس و تحقیقات اندک صورت گرفته در این حوزه، این تحقیق می تواند در شناخت فرآیند مذکور تا رسیدن به نقطه مطلوب برای سیاست گذاران و ذینفعان مربوطه رهنمودهایی را ارایه و به دانش مربوطه بیفزاید.

process of disclosing key audit matters in audit report: grounded theory

since 2022, disclosing key audit matters (kams) has been required, aiming to enhance the information content of audit reports. kams are challenging issues that have played a vital role in the audit process. they are divided into 2 classes: account-level and entity-level kams. this research seeks to design a model for the process of disclosing kams in iran. this study uses grounded theory for its purpose. moreover, its research instrument is in-depth interviews with experts, to understand the current situation and discover the bottlenecks and challenges of this process. according to the obtained findings (74 concepts and 13 categories), the main reason for the need to disclose the kams was synchronizing with international authorities to increase the information content of audit reports and its requirement by iranian policymakers. an appropriate strategy is to evaluate and identify risky and challenging points in the audit process and disclose these issues and how the auditor deals with them in the report while informing the company’s management. various factors affect the implementation of this strategy, including the characteristics of the client, the characteristics of the audit firm, and the characteristics of the audit work. the obtained results show that the process of disclosing kams in iran is far from reaching the desired point and faces big challenges (the challenges alluding to users, standards, and the audit profession). if these challenges are not solved, the profession will not reach its ultimate goal, i.e., increasing the information content of the report and helping users make decisions and public trust. due to the novelty of the requirement to disclose these issues in the auditor’s report and the little research conducted, this research can provide guidelines and add to the relevant knowledge in understanding the mentioned process until reaching the desired point for policymakers and relevant stakeholders