تدوین مدل هشداردهی حسابرسان با استفاده از نظریه داده بنیاد

با توجه به گسترش مصادیق فساد مالی در حوزه‌‌های مختلف، هشداردهی حسابرسان به عنوان ابزاری برای جلوگیری و مبارزه با فساد مالی در کشور‌های گوناگون مطرح شده است، اما تا کنون در کشور ایران الگوی منسجمی برای این مساله ارائه نشده است. بنابراین در این پژوهش تلاش شده است تا الگوی هشداردهی حسابرسان براساس روش داده بنیاد طراحی گردد. به این منظور در سال 1399 با استفاده از رویکرد نمونه‌گیری هدفمند (گلوله برفی) با 18 نفر از اعضای هیات علمی متخصص، شرکاء موسسات حسابرسی، مدیران سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی ایران که در زمینه حسابرسی صاحب نظر و دارای تجربه بوده‌اند، مصاحبه‌‌های عمیق تا مرحله اشباع صورت گرفت. داده‌‌‌‌های پژوهش با استفاده از روش کدگذاری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و مقوله‌‌‌‌های اصلی و مفاهیم استخراج گردید. نتایج پژوهش نشان داد مهمترین شرایط علی که ‌می‌تواند در هشداردهی حسابرسان موثر باشد، ساختارحاکمیت، قوانین حاکم، ساختارحرفه و ویژگی‌‌‌‌های حرفه حسابرسی است. همچنین یافته‌‌های پژوهش نشان داد برای دستیابی به هشداردهی حسابرسان باید راهبرد‌هایی مانند اصلاح ساختارحرفه، اصلاح ساختار نظارتی، اصلاح زیرساخت و کیفیت آموزش و مدرنیته (استفاده از فنّاوری‌‌های نوین) اتخاذ گردد. در نهایت، الگوی پژوهش نشان داد که هشداردهی حسابرسان ‌می‌تواند پیامد‌هایی از قبیل ارتقاء جایگاه حرفه، کاهش فساد مالی، افزایش شفافیت وکیفیت گزارشگری، پویایی نظام اقتصادی، چابک‌سازی ساختار حرفه حسابرسی، تصویب قانون حمایتی حسابرسان، ورود فنّاوری اطلاعات و حسابخواهی و حسابدهی را در پی داشته باشد

the developing of auditors’ whistleblowing by using grounded theory

in view of the spread of financial corruption in various spheres, auditors’ whistleblowing has been pro posed as a instrument to prevent and combat financial corruption in different countries, but so far in iran there is no coherent model for this issue. therefore, in this study, an attempt has been made to design an auditor whistleblowing model based on the grounded theory. for this purpose, in 2020, using snow ball sampling method with 18 specialized faculty members, partners of auditing firms, managers of the auditing organization and iranian society certified public accountants who have expertise and experi ence in the auditing, in depth interviews were conducted up to the suffusion stage. research data were analyzed using coding method and the main categories and concepts were extracted. the results showed that the most important causal conditions that can be effective in auditors’ whistleblowing are governance structure, governing laws, professional structure and characteristics of the auditing profession. al so, the research findings showed that in order to achieve the auditors’ whistleblowing, strategies such as professional structure reform, oversight structure reform, infrastructure reform and the education quality and modernity (use of new technologies) should be adopted. finally, the research model showed that auditors’ whistleblowing can have consequences such as promoting profession, reducing financial corruption, increasing transparency and quality of reporting, economic system dynamic, agility the auditing profession structure, passing the auditors’ protection law, it entry and accountee and accountability.