تدوین اصل هیئت مدیره و اثربخشی آن برای دستورالعمل راهبری شرکتی سازمان بورس و اوراق بهادار ایران

تحقیق حاضر در پی تدوین اصل هیئت مدیره و اثربخشی آن برای دستورالعمل راهبری شرکتی سازمان بورس و اوراق بهادار ایران می‌باشد. پس از بررسی ادبیات نظری ترکیب و ویژگی‌های هیئت مدیره در اصول راهبری شرکتی بورس نیویورک، بورس لندن و بورس مالزی و در نظر داشتن شرایط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران، ابعاد و مولفه ‌های ترکیب و ویژگی‌های هیئت مدیره اثربخش که عبارتنداز: نقش‌های هیئت مدیره، تفکیک مسئولیت‌ها، رئیس هیئت مدیره، اعضای غیرموظف هیئت مدیره، ترکیب هیئت مدیره، تعهد هیئت مدیره، توسعه و بهبود هیئت مدیره، اطلاعات و ارتباطات هیئت مدیره، ارزیابی هیئت مدیره، انتخاب مجدد اعضای هیئت مدیره و جبران خدمات هیئت مدیره انتخاب شدند، سپس در معرض نظرخواهی 30 نفر از خبرگان قرار گرفت و با استفاده از روش دلفی فازی مثلثی نتایج آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در نهایت ابعاد و مولفه‌های ترکیب و ویژگی‌های هیئت مدیره اثربخش استخراج گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که اصل هیئت مدیره و مدیرعامل دستورالعمل راهبری شرکتی تدوین شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار ایران دارای ایراداتی اعم از تعریف سهامدار عمده، تعریف ویژگی‌های عضو مستقل هیات مدیره میباشد، همچنین مواردی اعم از تعریف عضو مستقل ارشد، افشاء تعداد جلسات هیات مدیره و کمیته‌ها، تعیین نیازهای آموزشی اعضای هیات مدیره، ارزیابی عملکرد اعضای هیات مدیره و ...در نظر گرفته نشده است و نیازمند استفاده از نتایج مورد اجماع در تحقیق حاضر می‌باشد.

development of the board of directors principle and its effectiveness on corporate governance instructions of securities and exchange organization

the present study seeks to develop the board of director’s principle and its effectiveness on the corporate governance instructions of securities and exchange organization of iran. after reviewing the theoretical literature on the composition and characteristics of the board of directors in the corporate governance principles of new york stock exchange, london stock exchange and malaysia stock exchange and considering the social, economic, political and cultural conditions of iran, dimensions and components of effective composition and characteristics of the board are determined. these are including board roles, responsibility separation, chairman of the board, non executive board members, board composition, board commitment, board development and improvement, board information and communication, board evaluation, re selection of board members and board compensation. then, opinion of 30 experts are gathered and analyzed using the triangular fuzzy delphi method, and finally the dimensions and components of the composition and the characteristics of an effective board are extracted. the results show that the principle of the board and ceo included in the corporate governance instructions developed by the securities and exchange organization of iran has some bugs including the definition of a major shareholder and characteristics of an independent board member.  also, components such as the definition of an independent senior member, disclosure of the number of meetings of the board of directors and committees, determining the training needs of board members, evaluating the performance of board members, etc. are not considered and require the consensus results of the present study.