مدیریت سود فرصت طلبانه و کارآ و رابطه آن با محدودیت‌های مالی: آزمون فرضیه بدهی تئوری‌های اثباتی حسابداری

علی‌رغم وجود مبانی نظری قوی پیرامون مدیریت سود، چگونگی تاثیر استفاده از اقلام تعهدی اختیاری بر تصمیمات مالی شرکت‌ها به‌درستی تبیین نشده است. شرکت‌هایی که با محدودیت مالی مواجه هستند می‌توانند با استفاده از اقلام تعهدی اختیاری با علامت‌دهی مثبت به بازار الزامات قراردادهای بدهی را تا اندازه‌ای تعدیل کنند و هزینه بدهی خود را کاهش دهند. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین مدیریت سود فرصت‌طلبانه و کارا با محدودیت‌های مالی است. برای دستیابی به هدف پژوهش، 94 شرکت از شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1380 تا 1395 برای نمونه آماری انتخاب شدند. همچنین برای اندازه‌گیری متغیر مدیریت سود و انواع آن از رگرسیون غلتان و داده‌های سری زمانی استفاده شد. برای آزمون فرضیه اول از رگرسیون چند متغیره با استفاده از داده‌های ترکیبی و برای آزمون فرضیات دوم و سوم از رگرسیون چند متغیره با استفاده از داده‌های مقطعی استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که بین محدودیت مالی و مدیریت سود رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. همچنین با تفکیک مدیریت سود به دو نوع مدیریت سود کارا و فرصت‌طلبانه، مشخص گردید که محدودیت مالی با مدیریت سود کارا رابطه معنی‌داری ندارد ولی با مدیریت سود فرصت‌طلبانه رابطه مثبت و معنی‌داری دارد؛ بنابراین در بازار سرمایه ایران‌، مدیران حتی هنگام مواجه شدن با محدودیت مالی هم مدیریت سود را به‌صورت فرصت‌طلبانه و در راستای منافع شخصی خود انجام می‌دهند.

Efficient Opportunistic Earning Management and Financial Constraints: Testing of Debt Hypothesis in Accounting Positive Theories

Despite all strong literature reviews about earnings management, there is no correct explanation of the accruals utilization effect on a firm’s financial decisions. Firms with financial constraints can adjust debt contract requirements and decrease the cost of their debts using discretionary accruals with positive signal to the market. This study is aimed to examine the relation of effective opportunistic earnings management to financial constraints. The sample consists of 94 firms listed in Tehran stock exchange over the period from 2001 to 2016. To measure the earnings management variable, the rolling linear regression and time series data are used. The multivariate regression using panel data is used to examine the first hypothesis and the multivariate regression using crosssectional data is used to examine the second and third hypotheses. The results show that there is a positive significant relation between financial constraints and earnings management. Also examining two kinds of earnings management, as opportunistic and effective, indicates that there is no significant relation between financial constraints and effective earnings management, but there is a positive significant relation between financial constraints and opportunistic earnings management. Therefore, in Iranian capital market, managers use opportunistic earnings management even in financial constraints occasions in the line of their personal benefit.