انطباق انگیزه های تقلّب در مدیران با الگوی نظریه چشم انداز تجمعی از طریق تجزیه و تحلیل متن

گزارشگری متقلّبانه، به معنای اقدام عمدی در جهت تهیه گزارش‌های نادرست و گمراه‌کننده است. بند 7 استاندارد حسابداری شماره 1 ایران هیئت مدیره را مسئول تهیه صورت‌های مالی دانسته است و مدیران نیز می‌توانند با انگیزه‌های متقلّبانه اقدام به تهیه گزارش‌های شرکت، از جمله گزارش هیئت‌مدیره به مجمع نمایند. یکی از نظریه‌هایی که به توضیح شیوه‌ی تصمیم‌گیری مدیران بر اساس ویژگی‌های شخصیتی آنها (ریسک‌پذیری و ریسک‌گریزی) پرداخته است، نظریه چشم‌انداز تجمعی (cpt) است. بر اساس این نظریه مدیران، عملکردی را بعنوان نقطه‌ی مرجع در ذهن خود ایجاد کرده و چنانچه احساس کنند که عملکردشان از نقطه‌ی مرجع فاصله خواهد گرفت، انگیزه‌های تقلّب در ذهن آنها شکل می‌گیرد. در این پژوهش ابتدا با تمرکز بر تجزیه و تحلیل متن گزارش‌های هیئت‌مدیره به مجمع و با استفاده از دو روش داده‌کاوی شامل یک روش مبتنی بر درخت تصمیم و یک روش مبتنی بر آموزش ماشین، شاخصی برای ارزیابی و تشخیص خطر تقلّب در گزارش‌های هیئت مدیره تعیین شده است که دقتی بیش از 90% دارد. سپس با استفاده از شاخص مذکور، بررسی شده است که آیا انگیزه‌های مدیران برای استفاده از روش هایی با خطر بالای تقلّب در تهیه گزارش‌ها، از الگویی که توسط نظریه چشم‌انداز تجمعی ارائه شده است پیروی می‌کند یا خیر؟ نتایج نشان‌دهنده‌ی عدم انطباق انگیزه‌های تقلّب مدیران در ایران، با نظریه مذکور است.

The Conformity of Fraud Incentives in Managers with Cumulative Prospect Theory Pattern through Text Analysis

Fraudulent reporting means intentional providence of false and misleading reports. Paragraph 7 of Iranian Accounting Standard No. 1 considers the board of directors as responsible for financial statements providence, however, managers may provide the firm’s reports including the report of the board of directors, with fraudulent incentives. One of the theories explaining the managerial decisionmaking methods based on their personality traits (risk taking and risk aversion) is the Cumulative Prospect Theory (CPT). Based on this theory, fraud incentives will be formed in managers’ mind when they feel their performance will go away from the reference point they have already created in their minds. This study determines an index with more than 90% accuracy for assessing and detecting the risk of fraud in the board’s report, focusing the report text and using two data mining methods including decision tree and machine learning methods. Then, the index is used to examine whether the manager incentives for using high fraud risk reporting methods follow the pattern presented in cumulative prospect theory. The results indicate that managers’ fraud incentives in Iran are not consistent with CPT.