آسیب‌شناسی بهره‌وری در اقتصاد ایران

پایین بودن رشد بهره‌وری عوامل تولید از چالش‌های اساسی اقتصاد ایران به‌شمار می‌رود و کلید رشد درازمدت اقتصاد کشور حرکت به‌سمت مدل رشد اقتصادی مبتنی‌بر بهره‌وری است. هدف اصلی مقاله حاضر آسیب‌شناسی بهره‌وری کل عوامل تولید (tfp) در سال‌های 1392-1368 است. به این منظور ابتدا تابع تولید برآورد و tfp در چارچوب حسابداری رشد محاسبه شده است. سپس برای ارائه تصویر دقیق‌تری از روند تولید اقتصاد ایران، تولید بالقوه برآورد، و شکاف تولید، محاسبه شده است. نتایج حاکی از این است که در اغلب سال‌ها به‌دلیل سیاست‌های انبساطی پولی و مالی، تولید بالفعل از روند بلندمدت خود انحراف داشته و به‌دلیل عدم تغییر بنیان‌های اصلی اقتصاد، سیاست‌های یادشده شتاب تورمی را در پی داشته‌اند. در بخش بعدی، مدل رشد نئوکلاسیکی تعدیل‌شده متناسب با شرایط اقتصاد ایران برآورد و سپس مدل رشد tfp تصریح، و ضرایب متغیرهای توضیح‌دهنده رشد بهره‌وری عوامل تولید برآورد شده است.نتایج مدل‌های برآوردشده نشان می‌دهد که متغیرهای درجه باز بودن تجارت، شکاف نرخ ارز (نسبت نرخ بازار آزاد دلار به نرخ رسمی بین‌بانکی) و مخارج عمرانی دولت، دارای اثر مثبت و معنی‌دار بر رشد اقتصادی و رشد tfp و متغیرهای مخارج جاری دولت (تعدیل‌شده با شاخص ضمنی gdp) و متغیر دامی تحریم، دارای اثر منفی و معنی‌دار بر رشد اقتصادی و رشد بهره‌وری کل عوامل تولید هستند.

The Analysis of productivity of the Iranian Economy

Exchange Low growth of productivity is one of the most important challenges of the Iranian economy. A growth model based on productivity improvement is the key for longrun sustainable growth of Iran. The main subject of the current research is the analysis of the TFP of the Iranian economy over the period of 19892014. To this end, first the production function is estimated and the TFP is calculated within the framework of growth accounting. Next, the potential output and output gap, are calculated. Using a neoclassical growth model, the role of policy variables and other determinants of TFP growth are analyzed. The findings of the study indicate that during most of the period, the actual output has deviated from potential output, mostly due to the adoption of expansionary monetary and fiscal policies. This, in turn, has led to the acceleration of inflation and created inflationary pressure in the economy. In the subsequent sections, an adjusted neoclassical growth model is estimated, a TFP growth model is derived and the coefficients of expansionary variables of total factor productivity growth are estimated. The findings also indicate that openness to trade, exchange rate gap (the ratio of market exchange rate to the official rate), and government development expenditures have positive and significant effect on TFP growth, while government current expenditures (adjusted with GDP deflator) and the sanctions have negatively affected TFP.