بررسی اثر انحراف سیاست‌های ارزی بر شاخص‌های حمایت از بخش کشاورزی ایران

هدف اصلی این مقاله، بررسی اثر انحراف نرخ ارز بر شاخص‌های حمایت از بخش کشاورزی (pse و mps، cse،gsse و tse) طی دوره 87-1368 است. به منظور محاسبه انحراف نرخ ارز، ابتدا نرخ ارز تعادلی با استفاده از مدل تصحیح خطای برداری (vec) و نرخ ارز حقیقی نیز با استفاده از نظریه برابری قدرت خرید (ppp) محاسبه شد. سپس اثر انحراف نرخ ارز حقیقی از مقدار تعادلی آن بر مقدار حمایت‌های بخش طی سه دوره 70-1368 (دوره اول)، 80-1371 (دوره دوم) و 87-1381 (دوره سوم) بررسی شد. نتایج نشان داد که اولاً در دوره مورد بررسی، نرخ ارزِ حقیقی از نرخ ارز تعادلی، انحراف داشته و این انحراف، شاخص‌های حمایت از بخش کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده است. نتایج نشان داد که در دوره اول، انحراف نرخ ارز واقعی از مقدار تعادلی بیشترین تاثیر را در میان تمام دوره‌ها بر شاخص کل حمایت (tse) داشته است؛ به‌طوری‌که در این دوره، به طور میانگین 2770 میلیارد ریال حمایت صورت گرفته است. در دوره دوم و با تغییر سیاست ارزی از تثبیت نرخ ارز به سیاست چند نرخی، سیاست‌های ارزی موجب کاهش حمایت‌های داخلی بخش کشاورزی به میزان 73 میلیارد ریال شده و در دوره سوم با تغییر سیاست‌های ارزی از چند نرخی به یکسان‌سازی و شناورسازی نرخ ارز، میزان حمایت از کل بخش کشاورزی به 921 میلیارد ریال افزایش یافته است. بر مبنای یافته‌های تحقیق، راهبرد نرخ ارز تعادلی می‌تواند توان رقابت‌پذیری جهانی بخش کشاورزی را افزایش دهد.