تحلیل ترازنامه‌ای تاثیرات جانشینی پول دیجیتال بانک مرکزی به جای سپرده‌های بانکی بر ترازنامه کنشگران اقتصادی

در نظام پولی کنونی (نظام بانکداری مبتنی بر ذخیره جزیی)، پول یک نوع بدهی است که توسط بانک مرکزی و بانک‌ها در چارچوب عملیات ترازنامه‌ای خلق می‌شود. خلق پول در نظام بانکداری مبتنی بر ذخیره جزیی باعث ایجاد و یا تشدید معضلات مختلف از جمله ورشکستگی نقدی و ترازنامه‌ای بانک‌ها می‌شود. یکی از راهکار‌های حل چنین معضلاتی، تغییر نظام حکمرانی پول به حالتی است که امکان خلق پول بانکی منتفی شود (نظام ذخیره 100 درصد). از طرف دیگر در چند ساله اخیر بانک‌های مرکزی درصدد انتشار پول دیجیتال مربوط به خود برآمده‌اند که تحولات قابل‌توجهی را در نظام پولی فعلی رقم می‌زند. هدف مقاله حاضر تحلیل ترازنامه‌ای تاثیرات جانشینی پول دیجیتال بانک مرکزی به‌ جای سپرده‌های بانکی بر ترازنامه کنشگران اقتصادی است. در این مقاله با روش تحلیلی-توصیفی و با مطالعه اسناد کتابخانه‌ای از طریق تحلیل ترازنامه‌ای cbdc بر اساس ترازنامه کنشگران اقتصادی، نشان داده می‌شود که افزایش cbdc در سبد مردم در اقتصاد و جانشین شدن آن به‌ جای سپرده‌های بانکی، قدرت خلق پول بانک‌‌ها را کاهش می‌دهد. نتایج مقاله حاکی از آن است که در صورتی که cbdc به ‌صورت کامل جانشین سپرده‌های بانکی شود، قدرت خلق پول بانک‌ها به سمت صفر میل می‌کند. cbdc امکان ایجاد نظام پولی مبتنی بر ذخیره کامل را فراهم می‌کند که معضلات خلق پول بانکی از جمله احتمال بالای ورشکستگی نقدی (به دلیل یکسان نبودن ریسک دو طرف ترازنامه بانک‌ها) و ورشکستگی ترازنامه‌ای (به دلیل قدرت بانک‌ها برای امهال تسهیلات غیرجاری) را منتفی خواهد کرد.

balance sheet analysis of the effects of central bank digital money substitution instead of bank deposits on the balance sheet of economic a gents

in the current monetary system, money is a type of debt that is created by the central bank and banks in the context of balance sheet operations. creating money in a partial reserve banking system creates or exacerbates various problems, including bankruptcy and bankrun. one way to solve such problems is to change the system of money governance to a situation where the possibility of creating bank money is eliminated (100% reserve system). analysis of cbdc balance sheets based on the balance sheets of economic agents shows that increasing the cbdc in the people’s portfolio in the economy and replacing it with bank deposits reduces the money-creating power of banks. if the cbdc completely replaces bank deposits, the money-creating power of banks will be reduced to zero. in fact, the cbdc enables the creation of a full reserve-based monetary system that eliminates the problems of bank money creation, including the high probability of cash bankruptcy (due to unequal risk on both sides of the bank balance sheet) and balance sheet bankruptcy (due to banks’ ability to defer non-current facilities).