تعامل میان پویایی‌های بازار جهانی نفت‌خام و شاخص سهام پتروشیمی ایران (با تاکید بر تحریم‌های نفتی)

در این مطالعه با بهره‌گیری از یک مدل خود توضیح برداری ساختاری و داده‌های ماهانه سال‌های 2009 تا 2019 متغیرهای تولید جهانی نفت‌خام، تقاضای جهانی نفت‌خام و قیمت نفت‌خام برنت و حجم نقدینگی، نرخ دلار و تورم مصرف‌کننده ایران به بررسی اثرات تفکیک تکانه‌های ساختاری بازار جهانی نفت‌خام بر شاخص سهام پتروشیمی پرداخته شد. یافته‌ نشان می‌دهند تکانه‌های سمت تقاضای بازار، که به سبب رشد اقتصادی جهانی ایجاد می‌شوند، دارای اثر مثبت قوی و معنادار درحالی‌که تکانه سمت عرضه دارای اثر محدود و به لحاظ آماری بی‌معنی بر شاخص سهام پتروشیمی داشته است. نرخ دلار و تورم بر شاخص سهام پتروشیمی اثرات مثبت و معنادار داشته در حالی‌که افزایش حجم نقدینگی اثرات منفی بر شاخص پتروشیمی داشته که متناظر با افزایش تقاضا در بازارهای مالی از جمله ارز، طلا و مسکن و خروج نقدینگی از یازار سهام است. آنالیز حساسیت با ورود متغیر تولید نفت‌ ایران( شاخص تحریمی) ارزیابی شد. نتایج نشان می‌دهند رفتار شاخص سهام پتروشیمی به این متغیر حساس نبوده و تکانه تولید نفت‌ ایران به طور کوتاه‌مدتی بر شاخص سهام پتروشیمی اثر مثبت داشته است. در نهایت، تحریم‌های تحمیلی علیه کشور بر سودآوری صنایع پتروشیمی نه تنها اثر منفی نداشته بلکه با افزایش نرخ دلار و تورم، این صنایع صادرات محور به لحاظ ریالی سودآوری بیشتری را کسب نمودند. به عبارت دیگر، حتی اگر به سبب وجود تحریم‌ها، شرکت‌های حوزه پتروشیمی کاهش صادرات و نیز تخفیف نرخ فروش را تجربه نمایند، سودآوری این صنایع از کانال تسعیر نرخ ارز اثر غالب بر کاهش صادرات داشته است.

interaction between the dynamics of global oil market and iran’s petrochemical stock index (by emphasizing on oil sanctions)

in this study, using a structural vector autoregressive (svar) model and monthly data from 2009m01 to 2019m09 including crude oil global production, global demand of the crude oil, brent crude oil price, liquidity and dollar price as well as consumer’s inflation index of iran, an attempt is made to investigate the effects of disentangling demand and supply oil price shocks on iran’s petrochemical stock index. findings indicate demand shocks formed due to global economic growth and precautionary demand have persistent, substantial and significant effect on stock index while supply shocks cause a small, transitory and insignificant increase on stock index. other findings show the positive and significant effect of dollar index and inflation on index stock. the positive liquidity shock decrease the stock index attributed to the increased demand in parallel financial market such as foreign exchange, gold and housing. sensitivity analysis is done by entering the iran’s oil production (as the sanction proxy) and the response of stock index was not sensitive. the positive shock in iran oil production increase stock index temporarily and in short-run. eventually, the sanctions not only decrease the profit of petrochemical industries but also due to increase in dollar index and domestic inflation, this export-based industries experienced more profitability. in other words, even if the petrochemical companies lower exports and rates due to the sanctions, the profit and revenue of this industry increased by depreciating domestic currency.