تجزیه مصرف انرژی و عوامل موثر بر آن در ایران و کشورهای منتخب

انرژی نقشی مهمی در زندگی فعالان اقتصادی دارد و چنین نقشی کشورها را بر آن داشته است که از دهه‌های قبل برای تامین امنیت انرژی عرضه را افزایش دهند. از دهه‌ 70 میلادی تدابیر اتخاذشده در طرف عرضه انرژی دیگر کافی نبود و نگاه‌ها متوجه طرف تقاضای انرژی شد؛ بنابراین کنترل تقاضا و مصرف هدفمند انرژی آغاز گشت. «روش تجزیه» از روش‌های بررسی عوامل موثر بر مصرف انرژی است. در این روش، تغییرات مصرف انرژی به سه اثر «تولیدی»، «ساختاری» و «شدتی» تقسیم می‌شود. در انتخاب کشورهای منتخب ساختار اقتصادی و موقعیت جغرافیایی آن‌ها در نگاه نخست متفاوت به نظر می‌رسد؛ اما این کشورها در استفاده از یک شاخص ترکیبی متشکل از شدت انرژی و درجه آزادی اقتصادی شبیه به یکدیگر هستند. در واقع همه آن‌ها در گروه کشورهای با درجه آزادی اقتصادی پایین و شدت مصرف انرژی بالا قرار می‌گیرند و از این حیث مبنایی برای مقایسه دارند.نتایج این مطالعه نشان داده است که تجزیه مصرف انرژی در کشورهای منتخب، شامل ایران، چین، روسیه و آفریقای جنوبی، اثر تولیدی، شدتی و ساختاری به ترتیب مهم‌ترین نقش را در توضیح تغییرات مصرف انرژی در این کشورها دارد. همچنین بر اساس بررسی شدت انرژی در کشورهای منتخب با استفاده از مدل پانل شدت انرژی با قیمت حامل‌های انرژی و ارزش افزوده رابطه منفی و با مصرف انرژی، تشکیل سرمایه و نیروی کار شاغل رابطه مثبت و معنی‌داری داشته است.