ارزیابی تغییرات ‏بهره‌وری کل عوامل تولید کشاورزی در ایران، کاربرد شاخص‌های مختلف ‏بهره‌وری

تامین غذا یکی از چالش‌های اصلی جوامع آینده بشری محسوب می‌شود و برنامه‌ریزی صحیح در بخش کشاورزی می‌تواند موجب کاهش تهدیدات و چالش‌ها در این بخش گردد. بر این اساس کشاورزی از دیرباز یکی از پایه‌های اصلی و امنیت ملی هر کشوری بوده و در ارزش افزوده و اشتغال سهم بسزایی داشته است. هدف این پژوهش ارزیابی تغییرات ‏بهره‌وری کل عوامل تولید کشاورزی در ایران و کاربرد شاخص‌های ‏بهره‌وری «مالم کوئیست»، «فار- پریمونت» و «هیکس- مورستین» در فاصله زمانی 1395-1366 بوده که با استفاده از داده‌های طرح آمارگیری نمونه‌ای وزارت جهاد کشاورزی و اطلاعات کلان بخش کشاورزی از مراکز رسمی آمار، با روش ناپارامتری انجام شده است. بر طبق نتایج محاسبات متوسط تغییرات ‏بهره‌وری کل در کشاورزی ایران برای شاخص مالم کوئیست «20.4 درصد افزایش»، فار- پریمونت «8.8 درصد افزایش»، هیکس- مورستین «2 درصد افزایش» داشته است. متوسط افزایش تغییرات ‏بهره‌وری نشان‌دهنده افزایش تغییرات تکنولوژیکی در دوره مذکور بوده است و برای افزایش ‏بهره‌وری بخش کشاورزی با به‌کارگیری از تکنولوژی جدیدتر و مصرف بهینه نهاده‌ها در تولید محصولات کشاورزی می‌توان در جهت افزایش ‏بهره‌وری در تولید به‌عنوان یک راهبرد اجرایی اقدام کرد.