برآورد اثرات تحریم‌های اقتصادی بر سطح قیمت‏ها در چارچوب تاب‌آوری اقتصادی؛رهیافت پارامتر متغیر در زمان (tvp)

تحریم‌های اقتصادی با ایجاد فضای نابسامانی و آشفتگی در اقتصاد، موجب رشد قیمت‏ها و بدنبال آن نارضایتی عمومی می‏گردند. از این رو هدف تحقیق حاضر، مطالعه اثرات تحریم‏ها بر سطح قیمت‏ها و شناسایی عوامل موثر بر شدت اثرگذاری تحریم‏ها در اقتصاد ایران می‏باشد. برای این منظور از داده‏های سری زمانی شاخص قیمت مصرف کننده، تولید ناخالص داخلی بدون نفت، ارزش کالاهای وارداتی، حجم نقدینگی، نرخ ارز بازار غیررسمی طی سال‏های 1357 تا 1396 استفاده شده‏است. به‏منظور برآورد آثار تحریم، در گام اول شاخصی تحت عنوان شاخص مخاطرات تحریم با استفاده از روش ahp فازی استخراج می‏شود که این شاخص بر اساس نظرخواهی از خبرگان بدست می‏آید. سپس در گام دوم اثرات شاخص مخاطرات تحریم بر سطح قیمت‏ها با استفاده از روش پارامتر متغیر در طول زمان که قابلیت زیادی در لحاظ کردن تغییرات ساختاری سری‏های زمانی دارد، برآورد می‏شود. یافته‏های تجربی تحقیق حاکی از این است که تحریم‏ها تا سال 1366 اثر معنی‏داری بر سطح قیمت‏ها نداشته‏اند، اما در طی سال‏های گذشته اعمال تحریم موجب افزایش سطح قیمت‏ها شده‏است. دیگر یافته‏های تحقیق موید این نکته است که شرایط نامطلوب اقتصادی کشور نیز در تشدید آثار تحریم‏ها بسیار موثر بوده‏است، به‏طوری که در سال‏های اخیر که شدیدترین تحریم‏ها علیه اقتصاد ایران اعمال شده‏است، کسری بودجه زیاد، وابستگی بیش از حد به درآمدهای نفتی، نسبت بالای بدهی بخش خصوصی و تورم بالا موجب می‏شود تا اثرگذاری تحریم‏ها بر سطح قیمت‏ها به ترتیب 106، 93 ،60 و 31 درصد افزایش ‏یابد.